Văn Hóa Chuyền Tiền - The Culture That Passes Money
Tôi đang đi trên đường phố Tagaytay của Philippines. Trời tháng 11 cuối năm tại quốc gia ngàn lẻ một đảo phà hơi nóng vào mặt, đốt đen cháy nám thịt da! Hơi ẩm trong bầu không khí vun vút bốc cao có ngọn; người tôi ẩm ướt như bôi dầu mỡ, áo thun ướt sũng mồ hôi. Nhìn hai bên lề đường, tôi quét nhanh nhanh ánh mắt tìm kiếm. Cuối cùng, tôi quyết định ghé vào quán café nằm phía bên tay phải. Tôi bước nhanh nhanh, băng ngang qua đường. Tới cửa quán, vội vàng đẩy cánh cửa kiếng. Ơi! Tạ ơn Chúa! Tôi thở phào nhẹ nhõm bởi bên trong máy lạnh êm đềm thổi phà hơi mát vào khuôn mặt tôi đang lăn tròn những hạt mồ hôi. Thoang thoảng trong bầu không khí thơm ngát mùi café là tiếng hát cô ca sĩ Karen Carpenter lừng danh đang ngọt ngào du dương bản nhạc Giáng Sinh, “I’ll be home for Christmas. You can count on me. Please have snow and mistletoe…” Tôi nhận ra ngay tại góc quán, cây thông Noel đứng đó, đèn xanh đỏ chớp sáng. Tôi ngồi xuống ghế gỗ, gọi ly café Americano (chỉ thấy tại Philippines). Trong quán café, tôi nhận ra một cặp tình nhân gốc Âu, cả hai mặc quần đùi, áo thun, dáng điệu Tây balô. Tại góc quán, phía đối diện, cô gái Filippina chăm chú đọc bản tin trên máy laptop. Góc quán bên này là tôi, yên lặng dõi nhìn. Tất cả bốn người trong quán đều yên lặng trong cái yên lặng của riêng từng cá nhân. Tôi biết lại thêm một lần Noel nữa, tôi sống đời viễn xứ. Tự nhiên lòng tôi chùng xuống; tôi biết mình đang nhớ khung cảnh tuyết rơi trắng xóa phố phường của Phố Gió Chicago, và cái lạnh cắt da thịt mặc áo khoác dầy cộm vùng Thung Lũng Hoa Vàng Bắc Cali vào mỗi dịp Noel về.
Tôi đã rời sa mạc Thổ dân Úc Châu, dọn nhà sang Philippines hơn 6 tháng rồi. Nói theo ngôn từ thần học, tôi đã nhổ lều phố sa mạc Alice Springs của Úc Châu và dựng lại lều tại cao nguyên phố nhỏ Tagaytay của Philippines. Sáng hôm đó, một buổi sáng tháng 5, tôi nhổ neo tại bến cảng Sydney; phi cơ Airbus khổng lồ lăn bánh nhanh nhanh phóng tới vun vút trên đường phi đạo tráng nhựa thẳng tắp, sau cùng nhấc mình bay bổng lên bầu trời xanh Nam Bán Cầu. Nhìn xuống qua khung cửa, tôi nhận ra tòa nhà Con Sò và cầu Harbor lừng danh Úc Châu nhỏ dần nhỏ dần. Tôi nhắm mắt lại, không muốn nghĩ gì. Và tôi chìm sâu vào trong giấc ngủ. Mở mắt ra, tôi nhận ra phi cơ Qantas đang nhẹ nhàng hạ cánh xuống phi trường Manila, nhà cửa san sát xếp hộp của thủ đô to dần to dần. Cuối cùng, những vòng bánh xe khổng lồ mở tung ra, chạm đường phi đạo, hai cánh phi cơ lao xao một giây, rồi lấy lại cân bằng vững vàng. Thế là thay đổi! Tôi bỏ lại sau lưng Úc Châu. Giờ này vùng sa mạc Thổ dân hóa ra xa ngàn dặm tựa đường về thiên đàng. Tôi đã quay về lại đất Philippines…
Nhiều người, cả Phi lẫn Việt, vẫn hỏi tại sao lại nói quay về? Tôi giây phút đó, trong lòng lại lao xao một thoáng xúc động. Tôi đã từng có mặt ở quốc gia này hơn 5 tháng. Thời đó tôi là thuyền nhân. Năm đó, 1984, tôi sống tại trại chuyển tiếp Bataan, Morong. Sau hơn một năm mòn mỏi đợi chờ tại hòn đảo tình xù Pulau Bidong và trại cấm khô khốc Sungai Besi của Mã Lai (10/82-12/83), trại Bataan hóa ra thiên đàng trần thế; cổng trại thiên đường buổi chiều hôm đó, tôi nhớ, mở rộng thêng thang, ôm gọn vào lòng người thanh niên mang thẻ căn cước Displaced Person/Người Vô Tổ Quốc. Tại trại Bataan lần đầu tiên trong đời tôi nghe được tiếng rao hàng mộc mạc “Bà-lút” của người Phi. Khi trưa nắng, lúc chiều tối, người dân sống chung quanh trại đi vào rao bán vịt lộn đặc sản cho thuyền nhân tỵ nạn chung một sở thích. Bà-lút của người Phi vắng mặt rau răm và muối tiêu. Họ chỉ luộc, vớt ra nóng hổi, rồi mang vô trại tỵ nạn rao bán cho thuyền nhân đang đợi đi định cư tại Mỹ. Chỉ đơn thuần là một trái vịt lộn, nhưng với thuyền nhân đã từng vật lộn với cuộc sống bể dâu tại quê nhà, với sóng biển hải tặc, và với những mòn mỏi đợi chờ trộn lẫn chán chường khô khốc trong những trại cấm Galang, Sungai Besi, Songkhla, hột vịt lộn của người Phi vào buổi trưa hóa ra món quà bất ngờ trời cao ban tặng những tâm hồn mồ côi quê hương. Dù không có rau răm, nhưng muối và tiêu thì trại Bataan không thiếu. Trưa trưa chiều chiều tỵ nạn Việt Nam ngồi bên khung cửa chờ đợi gánh hàng Bà-lút của dân làng Bataan để thỏa mãn một mối đam mê của quê hương giờ này xa rời tầm với.
Thời đó có lần tôi đau, được nằm trong bệnh viện của trại mấy ngày. Tôi nhớ khuôn mặt của cô y tá nhìn đẹp hút hồn bởi mang hai dòng máu, Phi Luật Tân và Tây Ban Nha. Lúc cô ghé vào giường bệnh đo nhiệt độ, tôi kiếm cách gợi chuyện hỏi cô nói được mấy thứ tiếng? Cô y tá lịch sự, cười, nói ngay: “Oh! I can speak four languages/Tôi nói được bốn ngoại ngữ.” Mở to mắt ngạc nhiên, tôi trong bụng thầm nghĩ, “Sao lại có người thông minh quá!” Tôi nghĩ chắc chắn là cô phải biết nói tiếng Tagalog, tiếng Anh. Hai ngôn ngữ còn lại, tôi đoán chắc là tiếng Pháp và tiếng Tây Ban Nha. Tôi còn nghĩ xa hơn, trong đầu nảy sinh những dòng tư tưởng rất chủ quan: mặt cô y tá đẹp như tượng, khả năng ngôn ngữ của cô giầu đẹp thì cũng chẳng lạ chi (bởi từ bao lâu rồi, tôi thấy Trời vẫn thiên vị; nhiều cô gái Trời nặn ra vừa đẹp vừa giỏi, có những người thì hoàn toàn ngược lại!). Nhưng không, cô y tá tiếp tục nói, “I can speak Tagalog, English, Cebuano, and Ilocano/Tôi biết tiếng Tagalog, tiếng Anh, tiếng Cebuano, và tiếng Ilocano.” Tagalog là ngôn ngữ chính của người Phi, Cebuano là ngôn ngữ của người Phi sống ở đảo Cebu và những hòn đảo láng giềng. Ilocano là ngôn ngữ của người Phi vùng Moutain Province và đông bắc đảo Luzon. Khi đó tôi mới nhận ra người Việt Nam chỉ nói một ngôn ngữ. Từ Bắc vào Nam, người Việt giao tiếp với nhau bằng tiếng Việt, mặc dù khác giọng, giọng Bắc, giọng Trung và giọng Nam. Ngôn ngữ Việt, âm thanh Việt đã nối kết người Việt trong một mối liên hệ ruột thịt cả ngàn năm nay.
Văn Hóa Chuyền Tiền - Quay lại Phi lần này, tôi không còn tỵ nạn thuyền nhân nữa, nhưng tu sĩ bình bát. Lần trước tôi không có chọn lựa bởi khi đó mình là thuyền nhân, nhưng lần này tôi đến Phi bởi tôi chọn lựa tới xứ ngàn lẻ một đảo. Tôi nhớ sau khi đặt chân xuống phi trường Manila, tôi xếp hàng đợi tới phiên, sau cùng tôi lướt qua thật nhanh cửa hải quan. Bước ra khỏi cửa phi trường, hơi nóng và độ ẩm của Manila dội ngay vào mặt. Cởi áo choàng bên ngoài ra khoác lên vai, tôi ngong ngóng nhìn, tìm kiếm người đón tôi tại cửa phi trường. Chỉ trong thoáng chốc tôi nhận ra người thanh niên cầm trên tay bảng hiệu SVD, tên viết tắt của nhà dòng Ngôi Lời. Tôi bước tới, bắt tay, tự giới thiệu, bước lên xe. Người tài xế đề máy rồi nhích từng vòng bánh xe nhập vào dòng xe cộ ngược xuôi. Từ phi trường về tới nhà dòng chỉ là một đoạn đường tráng nhựa trên dưới 10 cây số, nhưng dòng xe đông đảo vào một buổi chiều thủ đô đã biến đoạn đường 10 cây số hóa ra thiên lý xa ngàn dặm. Gần 2 đồng hồ sau, tôi mới đặt chân tới cửa nhà dòng Ngôi Lời. Tôi bước vào phòng, tắm rửa, rồi nằm vật xuống giường, ngủ mất đất!
Ông bà mình có câu tục ngữ, giờ nghĩ lại thấy thật hay, “Một lần dọn nhà bằng ba lần cháy nhà!” Ơi! Túi khôn của tổ tiên thật giàu có và khang trang. Tôi đã từng dọn nhà từ Mỹ qua Úc, rồi giờ này từ Úc qua Phi, tôi thấy mình cháy dài dài. Cái cháy đầu tiên là ngôn ngữ. Tự nhiên tôi hóa ra điếc và câm trên đất Phi, bởi tôi không biết tiếng Tagalog trong khi đó thiên hạ chung quanh lúc nào cũng rổn rảng rộn ràng tiếng Phi. Thế là tôi tịt ngòi như viên pháo thối! Tôi quyết định đi học tiếng Tagalog. Được một khoảng thời gian vừa đủ để rộn ràng chào hỏi, “Kumusta, po kayo? Bạn khỏe không?”; hoặc nói cám ơn, “Salamat, po.” Leo lên xe jeepney, muốn dừng lại chỗ nào, tôi nói với tài xế, “Para, po/Xin dừng lại.” Có những lúc túng quá, tôi sổ luôn tiếng Anh. Nếu thiên hạ nơi bến xe lửa hoặc bến cảng không ai hiểu tiếng Tagalog bồi, tôi tìm gặp cảnh sát hoặc người bảo vệ, nói tiếng Anh với họ. Thông thường cuối cùng tôi cũng tìm ra được chuyến xe bus hoặc con tàu xe lửa sẽ mang mình tới nơi mà tôi dự tính sẽ tới.
Thời gian đầu tiên, đang quen với đời sống xe hơi tại Mỹ và Úc Châu (ngay cả trong sa mạc), giờ này tự nhiên hóa ra cụt chân cụt cẳng trên đất Phi, tôi tình thiệt là xìu! Khoảng thời gian mới tới, muốn mua một cây viết, một bàn chải đánh răng, tôi cũng không biết cách nào lần đường ra tới cửa chợ. Cùng tắc biến, biến tắc thông! Cuối cùng tôi cũng kiếm ra được cách đón xe Jeepney và Tricyclo, hai phương tiện giao thông phổ biến tại Phi. Jeepney có thể nói là vua đường phố trên đất Phi. Bất cứ giờ nào cũng thấy jeepney ồn ào nhả khói xăng chạy đầy đường. Thiên hạ chỉ cần đứng bên vệ đường, thấy jeepney từ xa xa, tay vẫy vẫy, xe dừng lại, bạn phóng lên xe, rồi ngồi xuống. Thông thường một chiếc jeepney chứa được 12 tới 14 người. 12 thì vừa đủ chỗ để ngồi. 14 thì tình thiệt là hơi ép nhau! Nhưng, không sao! Dân Phi dễ dãi, 12 cũng được, 14 cũng chẳng sao; mà có lỡ 15 hay 16 hay 17, thì ba người dư thừa đứng, bám cửa xe nhìn cứ như lơ xe đò. Lên xe rồi, thiên hạ ngồi phía ngoài cùng hô to địa danh nơi mình muốn tới, miệng nói tay móc túi, đếm đếm rồi đưa một mớ tiền cắc sang người bên cạnh, người bên cạnh cầm đống tiền cắc chuyền sang người bên cạnh, rồi cứ thế, số tiền cắc leng keng lọt qua bàn tay hoặc 5 người (nếu xe chở 12) hoặc 6 người (nếu xe chở 14), cuối cùng số tiền cắc đó tới tay ông tài xế không thiếu một xu. Thiên hạ ngồi trên xe không thấy ai táy máy, ngứa ngáy tay chân nhặt bớt một đồng peso nào. 7 đồng peso đưa ra, qua tay bao nhiêu người, đúng 7 đồng peso đó tới tay tài xế tròn trịa. Nhìn thiên hạ chuyền tiền trên xe jeepney, tôi trợn mắt nhìn, trong đầu hiện ra cụm từ, “văn hóa Philippines, văn hóa jeepney, văn hóa chuyền tiền!”
Jeepney, Ảnh NTTCòn nếu không muốn đón jeepney, bạn có thể đón xe Tricycle/Xe Ba Bánh. Tricycle nguyên thủy là xe gắn máy. Tài xế gắn thêm vào xe máy một xe phụ, chỗ ngồi cho khách, tương tự như xích lô của Việt Nam. Thế là xe gắn máy hóa ra tricycle. Đón xe tricyle, khách đứng bên đường, vẫy vẫy. Xe dừng lại. Khách lên ghế ngồi. Xe phóng tới. Cùng một đoạn đường, giá tricycle mắc hơn jeepney thông thường gấp 4 gấp 5. Nhưng tricycle chịu đi vào đường nhỏ, dừng lại ngay trước cửa nhà. Còn jeepney thì không.
Xe Tricycle, Ảnh NTTBàn về phương tiện giao thông trên đất Phi, ban đầu tôi khó chịu, riết rồi quen, hóa ra một phần đời sống thường nhật, một chuyện bình thường. Giờ muốn đi đâu, tôi đi bộ ra đầu đường, nếu không gấp, vẫy tay đón jeepney; nếu gấp, tôi vẫy tricyclo. Sau khi sống trên đất Phi hơn 6 tháng, tôi không còn cảm thấy khó chịu khi cuốc bộ trời nắng chang chang đi ra đầu đường vẫy xe nữa. Mồ hôi lăn lăn trên mặt, tôi lấy khăn tay lau trán lau cổ lau mặt. Mùi khói xăng đường phố đã trở thành mùi quen thuộc. Khói xăng nhiều quá, tôi cầm khăn tay che mũi lại y như một người Phi chính hiệu. Nắng chói chang thiêu đốt đầu tóc, tôi đội mũ lên đầu trong khi đứng bên lề đường chờ xe jeepney của văn hóa chuyền tiền tới.
Thức ăn của người Phi cũng tương tự như người Việt. Căn bản ngày ba bữa cơm. Sáng, trưa, chiều, bước vào phòng ăn là ngửi thấy mùi cơm thơm ngọt ngào. Đối với người Phi, ăn mà không có cơm, bữa ăn đó không phải bữa cơm. Phi quần đảo, biển bao quanh, thức ăn căn bản là cá, cá phơi khô, cá chiên, cá hấp. Đặc biệt trên bàn ăn, người Phi thông thường có một đĩa nhỏ trong đó có một trái quất nhỏ và trái ớt đỏ. Tới bữa ăn, người Phi lấy muỗm xắt nhỏ trái ớt, vắt trái quất, sau đó xịt nước dấm vào chén ớt quất. Dân Phi chấm thức ăn với nước chấm ớt quất dấm. Tráng miệng căn bản là chuối và đu đủ, hai thứ trái cây xuất hiện khắp nơi trên đất quần đảo. Ngoài ba bữa chính, người Phi còn hai bữa ăn phụ xen giữa gọi merienda. Sáng khoảng 10 giờ, thiên hạ lục tục dẫn nhau vòng phòng ăn, ăn merienda. Chiều khoảng 4 giờ, lại có merienda. Ăn uống tưng bừng! Nhìn thấy thèm và vui!
Level 0, Po! Thời gian đầu tiên, tôi cũng tà tà bị culture shock như bất cứ người nào mới tới Phi. Từ văn hóa Việt Nam, Mỹ, rồi Úc qua văn hóa Phi, tôi shock với phương tiện giao thông, ngôn ngữ, thức ăn, và khí hậu. Giao thông, ngôn ngữ, và thức ăn tôi vượt qua khá nhanh. Giao thông, tôi giờ đón xe nhanh không kém dân bản xứ. Ngôn ngữ, tôi giờ nói tiếng Tagalog bồi trộn với tiếng Anh rổn rảng rộn ràng. Giống như cô y tá ngày xưa của trại Bataan, tôi giờ cũng biết căn bản bốn thứ tiếng, tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Thổ dân Úc bồi và tiếng Tagalog bồi. Thức ăn, giờ tôi cũng biết lấy cho riêng mình một chén nước dấm trộn ớt và quất, rồi một tay cầm muỗm, tay kia cầm nĩa, tôi nhẩn nha ngồi nhai những hạt cơm thơm. Có lúc được mời ăn cơm theo kiểu truyền thống, tôi giơ tay bốc, ăn uống y như mọi người dân ngồi chung bàn; bạn tôi ăn cơm với cá, tôi ăn cơm với cá, bạn tôi bóc bà-lút ăn, tôi cũng nhặt hột vịt lộn lột vỏ ăn ngon lành.
Nhưng (cái rắc rối và sự thật thông thường xuất hiện nguyên hình sau chữ nhưng), nhưng, có một điều tôi vẫn chưa hội nhập được là bầu không khí ẩm ướt nặng nề của quốc gia ngàn đảo. Ai cự nự tôi khó tính, tôi vẫn phải thật thà thú nhận, tôi vẫn chưa quen với độ ẩm bốc cao mịt mờ của trời quần đảo. Nắng cháy thịt da vùng sa mạc Úc Châu không làm tôi chùn bước, bởi cái nắng sa mạc là cái nóng khô. Nhưng đất Phi bao quanh bốn bên là biển, cái nóng với độ ẩm bốc cao có ngọn khiến tôi có lúc thấm mệt! Sáng, trưa, chiều, tối, độ ẩm trong bầu không khí đọc được trên máy Iphone thông thường là tà tà từ 90% cho tới 100%. Người tôi cứ thế, lúc nào cũng nhơn nhớt mồ hôi. Tóc ướt rin rít như người mới bơi dưới nước hồ đục ngầu bước lên bờ. Thấy tôi vất vả với độ ẩm, Trời cao mở cửa thiên đàng, chiếu sáng một góc tâm hồn tôi đen tối. Cuối cùng tôi cũng kiếm ra toa thuốc để trị độ ẩm. Sáng hôm đó, tôi đón xe jeepney tới tiệm hớt tóc quen thuộc. Tôi ngồi xuống ghế, người barber cuốn khăn choàng cho tôi, rồi cẩn thận hỏi,
— Ông muốn cắt level mấy? Level 3? Level 2?
Tôi nói ngay, rõ từng âm,
— Level 0, po!
Người thợ cắt tóc trợn tròn mắt nhìn, hỏi lại ngay,
— Tôi có nghe lộn hay không? Level 0? Có đúng không?
Tôi gật đầu xác nhận,
— Yes, level 0. Chính xác là như vậy.
Người barber bật miệng,
— Tôi thấy tóc của ông ngon lành lắm mà. Sao ông lại cạo trọc vậy?
Tôi cuối cùng thành thật khai cung,
— Mồ hôi đầy mình! Ghẻ ngứa toàn tập…
Level 0, Ảnh NTTThế là xong! Từng lọn tóc rớt xuống sàn nhà, trắng xóa một khoảng. 15 phút sau, đầu tôi không còn một sợi. Nhìn vào trong gương, tôi nhận ra với cái đầu mới, tôi nhìn thêm rõ nét mặt tu sĩ bình bát! Thật không thể ngờ, từ ngày hôm đó, cuộc sống tự nhiên trở nên giản dị, chưa bao giờ tôi trải nghiệm được những giây phút giản dị đến thế. Sáng, tắm 5 phút, rồi đi lễ, rồi ăn sáng, rồi công việc. Lược và gương tôi quẳng vào xó tủ, giờ mốc meo đóng bụi. Sáng sáng, chiều chiều, tôi không còn phải đứng trước gương chải tới chải lui. Xịt keo, rồi bôi jel. Ôi mệt! Hết, hết tất cả những thói quen thường nhật quen thuộc! Tôi, không vợ, không con, không tóc, không gương lược!
Thanksgiving 2016 - Tháng 11 và bản nhạc Giáng Sinh vang vang trong quán café Tagaytay gợi nhớ Thung Lũng Hoa Vàng và Phố Gió, những khoảng trời tôi đã hạnh phúc sống hơn hai mươi năm. Một phần đời tôi đã dựng lều ở hai thành phố lớn của Mỹ, San Jose và Chicago. San Jose, nơi tôi đã đặt chân tới sau khi rời bỏ trại Bataan. Tôi giờ vẫn nhớ giây phút sáng sớm, trời lạnh cóng, tôi hồi hộp đứng ở trạm xe bus một mình đón xe tới trường học tiếng Anh. Tối tối tôi đi làm tại những quán rượu Mễ dưới downtown, kiếm từng đồng tiền gửi về Việt Nam. San Jose, mùa Giáng Sinh lạnh cắt thịt da, tuyết bám trắng rặng núi Hamilton. San Jose, trời đóng đá trơn láng mặt đường! Chicago, tôi thấy mình khoác áo len, mặc quần jean xanh đi bộ ngáp ngắn ngáp dài trên con đường dẫn tới đại học Catholic Theological Union cho một giấc mơ tu sĩ bình bát. Chicago mùa đông dài lê thê! Chicago, Giáng Sinh năm nào cũng vậy tuyết bám trắng cây khô. Chicago, ngủ qua một đêm, sáng dậy, nhìn qua khung cửa ngỡ ngàng nhận ra bão tuyết kéo về đêm qua bôi trắng xóa phố phường.
Sau Chicago, tôi rời nước Mỹ, bay sang Úc Châu sinh hoạt với người Úc và Thổ dân đúng mười năm. Úc Châu, mùa đông về, thiên hạ cũng rộn ràng khăn quấn cổ, áo len, áo măng tô bởi cái lạnh trên dưới 1, 2 độ âm. Sa mạc Úc Châu, trời rét, Thổ dân và tôi đốt lửa ngồi sát bên nhau yên lặng ngắm nhìn giải Ngân Hà sáng lấp lánh tựa triệu triệu viên kim cương chớp sáng trên vùng trời đêm đen sa mạc. Trời lạnh, đúng ra, lạnh buốt, nhưng bởi ngồi bên nhau, Thổ dân và tôi, không ai còn cảm thấy lạnh nữa; độ ấm tình người và của lửa than hồng sưởi ấm đậm đà tâm hồn của riêng từng cá nhân cư dân sa mạc.
Và giờ này, gần 6 tháng rồi, tôi công tác bên trời Phi. Tagaytay, cuối tháng 11, người Phi dựng cao hang đá khắp nơi, mặc dù Giáng Sinh chưa tới. Tagaytay vẫn nóng hầm hập, độ ẩm vẫn tà tà bay ngập phủ kín bầu không khí, và thiên hạ vẫn thảnh thơi rong chơi ngoài đường, quần đùi, áo thun, chân đi dép. Tagaytay, nhân gian vẫn rổn rảng rộn ràng tiếng Tagalog, ăn cơm với cá, đón xe jeepney đi khắp phố phường. Tagaytay, cư dân vừa hát nho nhỏ bài thánh ca Giáng Sinh, “I am dreaming for a white Christmas,” vừa móc khăn tay trong túi quần lau mồ hôi lăn tăn trên khuôn mặt!
Tôi nhớ buổi tối ngày hôm đó, một buổi tối Việt Nam, tôi bước chân xuống thuyền gỗ đậu tại cầu Rạch Sỏi của tỉnh Kiên Giang. Thuyền gỗ nhổ neo, mang người thanh niên thất vọng vào mình và mất niềm tin vào xã hội rời xa quê mẹ. Từ đó, tôi lang thang sống vật vờ tại Mã Lai, sống hy vọng vào một ngày mai tại Philippines, sống tràn đầy và sung mãn trên đất Mỹ, sống phục vụ tại Úc Châu, và hiện tại là sống hội nhập vào nền văn hóa chuyền tiền Philippines. Tôi thấy mình đã đi một chặng đường thật dài.
Sống và trải qua bao nhiêu phố phường của nhiều nền văn hóa, tôi tự nhiên nhớ tới câu ca dao, “Đi cho biết đó biết đây! Ở nhà với mẹ biết ngày nào khôn!” Khôn? Tôi chắc chắn không tới phiên mình (Tôi biết tôi một đời dại khờ; dại khờ, cá tính đặc trưng tôi đã thừa hưởng từ trong bụng mẹ!). Nhưng tôi biết sống nhiều nơi, làm việc với nhiều sắc dân khác nhau, tôi thấy mình trưởng thành hơn nhiều, tôi càng ngày càng trở nên bao la và khoan dung. Trên hết tất cả, tôi thấy mình thuần tuý vẫn chỉ là một tu sĩ bình bát, ngày ngày ngồi đọc những bài tâm kinh nhỏ bên trong am nhỏ ngay bên dòng suối nhỏ nước chảy hiền hòa. Những lời tâm kinh tôi đọc hằng ngày vẫn chẳng có gì khác hơn ngoài lời kinh bình bát, “Xin cho nhân gian bình an và hạnh phúc!” Bởi tâm kinh bình bát, tôi dọn lều vào vùng sa mạc, sống với và phục vụ Thổ dân Úc Châu. Cả một khoảng thời gian dài, tôi hít thở không khí trong lành sa mạc, gặp gỡ người sa mạc, chia sẻ buồn vui với cư dân sa mạc… Có một số người hỏi tôi đã làm gì cho người Thổ dân Úc Châu. Tôi suy nghĩ, cuối cùng tôi trả lời, “Thưa bác, thưa anh, thưa chị! Cả một khoảng thời gian dài sinh hoạt trong sa mạc, một cách rất thành thật tôi chưa làm gì khác hơn ngoài việc định cư và đồng hành với Thổ dân Úc Châu… Tôi đi với họ, tôi cười với họ, và đương nhiên, tôi cũng khóc với họ, giọt ngắn giọt dài. Họ vui, tôi vui theo. Họ buồn, tôi buồn theo. Tôi với Thổ dân Úc Châu là một. Đã có lần tôi nhìn thấy ngôi mộ của tôi đất ướt mới tinh khôi nơi vùng sa mạc giữa những ngôi mộ xanh xanh cỏ của Thổ dân Úc Châu! Đó là những việc tôi đã làm và thấy trong vùng sa mạc, không hơn không kém! Càng nghĩ về đời sống tu sĩ bình bát và riêng những lời tâm kinh của mình, tôi càng thấy mình hạnh phúc!
Tôi dừng lại dòng tư tưởng, hít sâu vào buồng phổi mùi thơm ngạt ngào bốc hơi từ ly café Americano thơm ngát. Tôi biết tôi yêu cuộc đời tu sĩ bình bát thiết tha!
Buổi chiều thứ tư của chuyến hải trình đầy những ác mộng (16 tháng 10 năm 1982), thuyền gỗ lại thêm một lần nữa bị tàu Thái tấn công. Trên chiếc tàu đánh cá Thái, xuất hiện bất ngờ một cô gái Việt, cô đẹp lắm, tên Tâm, khoảng 18 tuổi, người Sài Gòn. Cô nói với chúng tôi, thuyền cô bị tấn công, riêng cô bị ngư phủ Thái giữ lại trên tàu hơn một tháng rồi. Giờ cô xin với ngư phủ Thái cho cô xuống thuyền của chúng tôi. Nhưng người xứ Thái lắc đầu, cương quyết không chịu! Chúng tôi khi đó nhờ cô gái Việt xin nước uống và hỏi ngư phủ Thái hướng vào đất liền. Chỉ trong thoáng chốc cô gái Việt quay lại thuyền gỗ với nước uống. Cô chỉ tay về một hướng và nói hướng đó ngư phủ Thái nói đi về Mã Lai; chỉ khoảng 8, 9 tiếng đồng hồ nữa thôi, thuyền sẽ gặp đất liền. Cô gái Việt chúc chúng tôi đi đường bình an, rồi nhanh nhanh bước chân quay về lại tàu Thái. Nắng chiều hôm đó, tôi nhớ, chiếu sáng rực rỡ cô gái Việt đứng trên tàu Thái, cô giơ tay vẫy vẫy chào tạm biệt chúng tôi, những thuyền nhân khốn khổ của thế kỷ. Và đúng như lời cô gái Việt nói, khoảng 6 giờ sáng ngày hôm sau, thuyền gỗ nhổ neo tại bờ biển Kiên Giang, Việt Nam dừng lại những vòng quay chân vịt tại bờ biển Marang, Mã Lai. Chúng tôi nợ cô gái Việt một lời cám ơn chưa bao giờ có dịp nói.
Bao năm rồi, tôi sống xa xứ. Nhưng ngày lễ Tạ Ơn tới, tôi vẫn hướng về San Jose, hòa cùng mọi người dâng lời Tạ Ơn cho những hồng ân Ông Trời ban tặng trong một năm qua. Lễ Tạ Ơn năm nay lại về. Tôi cám ơn Ông Trời đã mang con thuyền gỗ năm nào cuối cùng dừng lại bến mới. Và bắt đầu từ đó cuộc đời tôi thay đổi. Giấc mơ tu sĩ bình bát ngày nào cuối cùng trở thành hiện thực.
Mùa Tạ Ơn về, tôi cũng muốn nói lời cám ơn cô gái Việt Nam ngày nào, nhờ cô hướng dẫn, thuyền gỗ tới đúng bến, dừng lại một vòng quay chân vịt. Giờ này dù cô đang ở đâu, xin nhận lời cám ơn của tôi.
Lễ Tạ Ơn cũng là một dịp để tôi gửi lời cám ơn nước Mỹ, trong khi tôi đang vật vờ sống với thất vọng tại trại cấm Sungai Besi, phái đoàn nước Mỹ ghé vào, ôm tôi ra khỏi hố sâu thất vọng, mang tôi tới trại thiên đàng Bataan.
Tôi cầm ly café Americano lên, uống cạn, rồi bước chầm chậm ra khỏi quán café.
Phố Tagaygay vẫn nắng gắt, bầu trời vẫn xanh lơ, xe cộ vẫn ngược xuôi di chuyển.
Tôi giơ tay vẫy vẫy. Chiếc xe jeepney dừng lại, bên trong xe là 10 người Phi mặt rám nắng đang ngồi yên lặng. Trời nóng ẩm thấp, mặt mũi hành khách lấm tấm mồ hôi. Ngồi xuống ghế sát ngay cửa xe, tôi móc ra 7 peso, 7 đồng tiền cắc, đưa sang cô gái ngồi bên cạnh. 7 đồng tiền peso lần lượt chuyền tay từng người, cuối cùng tới tay bác tài xế.
Tôi biết tôi yêu mến biết bao nền văn hóa chuyền tiền!
Tôi biết một ngày hạnh phúc với đời sống tu sĩ bình bát vẫn đang êm đềm chầm chậm trôi qua.
Nguyễn Trung Tây
Tagaytay, Mùa Lễ Hội Tạ Ơn - Giáng Sinh
The Culture That Passes Money
I am strolling
on a pathroad of Tagatay, Philippines. The strong wind in November in the
nation of ten thousand and one islands blows directly to my face the intense
heat, so intense that it appears as to have the capacity to burn up my skin!
The thick humidity in the sky made me perspire as if I deposit on my body a
large amount of the skin lotion, my T-shirt is soaked with sweat. Looking at
both sides of the road, I quickly scan in searching for a shop. Finally, I plot a
coffee shop to my right. I speed up my legs, crossing the road. Arriving at the
door of the shop, I promptly push the glass door. Oh! Thanks be to God! I feel
relieved due to the cold air from the aircon that gently blows to my face on
which drops of sweat are still rolling down. Echoed in the coffee scented air is
the voice of the famous singer Karen Carpenter who is softly singing a
beautiful Christmas carol, “I’ll be home for Christmas. You can count on me.
Please have snow and mistletoe…” I notice a Christmas tree erected at a corner
of the coffee shop, the green and red lights are twinkling and flashing. I sit
down on the wooden chair and order a cup of Americano (which is seen only in
the Philippines). In the coffee shop, next to the door, I see an European couple
dressing in shorts and T-shirts, they appear as backpackers. At the opposite
corner is a Filipina young lady who is attentively reading news on her laptop.
I sit here quietly while waiting for my cup of coffee. All four of us are quiet
in our own quiescent modes. I know another Christmas is about to come and yet I
still live abroad. I suddenly hit my nostalgic mood. I know I miss the
Christmas that brings abundant snow to whiten everything in the city of
Chicago, Illinois, and the sharp cold air that pierces human flesh and forces
the local inhabitants to put on thick jackets in San Jose, California.
I have left Central Australia, moved to the Philippines over 6 months. Theologically speaking, I unpitched my tent in the desert town Alice Springs, Australia and repitch my tent in the little highland city Tagaytay, Philippines. On that morning, I recall, a morning of May, having been undocked at the Sydney airport, the Airbus rolled its wheels, accelerated the speed on the sealed runway, and finally lifted the whole jumbo plane up to the cerulean blue sky of the Southern Hemisphere. Looking down through the widow, I saw the famous Opera House and the Harbor Bridge of Australia becoming smaller and smaller. I closed my eyes, for I’d like to seize all of my thoughts. I fell into a deep sleep. When waking up, I realized that the Qantas plane was gently lowered its attitude and about to land on Manila International Airport; the adjacent houses of the capital becoming bigger and bigger to my eyes. Finally, the plane released its huge wheels and touched the runaway; the two wings of the plane shook for a few moments, then quickly regained their balance. That’s it. I had left behind Australia. The distance to the Aboriginal desert had been stretched to ten thousand kilometers just as the long road to heaven. I have returned to the Philippines!
Many people, both the Filipinos and Vietnamese, keep asking me why I say, “I have returned.” At those moments, I become pensive, ruminating over for a couple of moments. I had been in this country for over 5 months. During that period I was a boat person. That year, 1983, I lived in the transitional Bataan camp. Having been lived in despair at the Pulau Bidong camp and the detention center Sungai Besi of Malaysia for over a year (10/1982-12/1984), the Bataan Camp was indeed a heaven on earth for all Vietnamese refugees. On that afternoon, I recall, the gates of the heavenly camp opened widely to embrace into her hands the young man who carried with him the Displaced Person ID. It was also in the Bataan Camp, I for the first time heard the simple voice of the Filipino vendors saying, “Balut,” a delicacy diet of the Filipinos. At noon and in the late evening, the Filipino villagers, who lived nearby, arrived at the camp for selling the local diet to the boat people who shared with them the similar cultural habit concerning food. The Filipino baluts were sold without laska leaves and pepper salt. The Filipino vendors only boiled the eggs, took them out, then sold these hot baluts to the boat people who were awaiting to be resettled in the US. It was only a simple balut, and yet for the boat people who struggled with turmoil lives in their homeland, with roaring seas and vicious Thai’s fishermen at sea, and with hopeless awaiting and despairing lives in the detention camps: Galang, Sungai Besi, Songkhla, the Filipino balut sold at noon was an unexpected gift that Mr. Heaven granted the sorrowful hearts which had lost their motherland. Even though there were no laska leaves, salt and pepper were plenteous in the camp. Hence, at almost every noon and late afternoon, the Vietnamese refugees sat by the doors of their houses awaiting the balut vendors of the Bataan villages to quench their nostalgic thirst of the beloved country which was no longer in their reach.
Once in the camp I was brought to the hospital due to a pyrexia. I recall the beautiful face of the nurse who came to my bed every day to measure my body temperature. Mama Mia! This young nurse had a very beautiful face due to her mixed blood of two races: the Filipina and Spanish. One time, seeing her come to my bed, I initiated a conversation by asking her how many languages she could speak. She smiled at me and said at once, “Oh! I can speak four languages.” I became excited and thought, “Wow! This young lady is really clever!” I anticipated that she must know Tagalog, English. The other two languages, I guessed, might have been French and Spanish. I even let my thought wander far off with a very bias opinion, i.e., her face is beautiful just as a mannequin, therefore, she must be clever and linguistic, something is expected (for God is a favouritism God; God creates many ladies who are beautiful and intellectual; nevertheless, God also creates many ones who are not in both aspects!). Anyway, the nurse kept saying, “I can speak Tagalog, English, Cebuano and Ilocano.” Tagalog is the official language of the Filipino, Cebuano is the language of the people from Cebu island and its surrounding islands, Ilocano is well spoken by those Filipino who live in Mountain Province and northwestern Luzon. I then recognized that the Vietnamese people speak only one language. From the north to the south, the Vietnamese communicate with one another in the Vietnamese language, though with Northern, Central and Southern accent. The Vietnamese language has been the strong bond that unites all the Vietnamese in a fraternal relationship for thousand years already.
Returning to the Philippines the second time, I am no longer a refugee, but a wandering missionary. The first time I came here, I did not have a choice due to my refugee status back then; but this time I did choose to come to the nation of the thousand and one islands due to my missionary activities. I recall on that late afternoon of May, having arrived at the terminal, I got into a queue waiting for my turn to present my passport to a custom officer for a visa. I eventually passed through the custom office rather quick. Getting out of the airport, the intense heat and the thick humidity hit my face directly. I took off my jacket and looked for the person who was arranged to pick me up at the airport. I quickly spotted among the many people in the arrival terminal the guy with the SVD sign, the abbreviation of the Society of the Divine Word. I walked toward him, introduced myself and then got into his car. The guy started the engine and slowly drove the car into the heavy traffic. The distance from the airport to the SVD house is only about 10 km, but the traffic in the late afternoon in the capital transformed the 10km distance to approximately 500 km one. Only about 2 hours later, I then arrived at the door of the SVD house. I entered in my room, took a shower and then crashed on my bed.
Our Vietnamese ancestors fashion a proverb, which is very fitting to my case, “One time you move equals three times your houses are burned down!” Impressive! The wisdom of our ancestors is profoundly rich. I moved from the US to Australia, and recently to the Philippines, I realize that my houses keep being burned down as if they have been prone to be. The first burn down is related directly to the language. I notice that suddenly I became a deaf and mute person in the Philippines, for I didn’t know Tagalog while the people around me speak the language in all occasions. All of a sudden, I became a rotten firecracker! I had no other choice but came to the language class for the Tagalog. Having studied the language for a while, I have now commenced saying the normal greetings, “Kumusta po kayo?/How are you?”, or expressing my gratitude, “Salamat po/Thank you.” While being on a jeepney, if I’d like to alight from the jeepney, I talk to the driver, “Para po.” If no one understands my rusted Tagalog, I speak English. If people in a train station or at a fiery terminal fail to figure out what I mean, I come to the police officers or the security guys in the areas asking for the directions in English. Normally, I would eventually be able to locate the right bus or boat that would certainly bring me to the intended destination.
Having lived in the US and Australia for a long period, I’d got used to having for myself a car (even while working in the Australian desert). And now living in the Philippines, I am carless. Wow! Wow! Wow! At first, I really felt uneasy in a first couple of the months. There was a time I did not know how to go to the near shopping mall for a pen or a toothbrush. Eventually I find out the way to catch a Jeepney or a Tricycle, two common ways of public transportation in the Philippines. The jeepney is considered the king of the road. At any given minutes, you will see a jeepney rolling its wheels and blowing off plenteous smogs on the road. If needed a jeepney, the passenger stands by the side of the road, waving her hand; a jeepney then pulls over for her. Normally, a jeepney can hold up to 14 to 16 passengers. 14 is a perfect number. 16 is a bit too much! But, no worries! The Filipino are easy people, 14 is fine, 16 is also ok; and if a jeepney happens to hold up to 17 or 18 or even 19, the last 3 additional passengers will surely stand up happily by the rear door of the jeepney. Having got in the jeepney, the passenger says the name of her destination. While saying this, she puts her hands into the purse, counts the coins, and passes the coins to the next passenger, who then passes the money to the next passenger, and the next. The coins keep traveling between the hands of 6 passengers (if the jeepney carries 14), or 7 (if the jeepney carries 16); finally all the coins arrive safely into the hand of the driver without missing a single coin. All the passengers in the car behave quite well, no one attempts to conduct unaccepted manner while passing the money from one to one another. 7 pesos come out from the first passenger, pass through many other passengers, and finally rest into the driver’s hand. Having seen the passengers passing the money in the jeepney, I am deeply touched; a thought popped up in my mind, “The Filipino culture, the jeepney culture, the culture that passes the money!”
And if you don’t want to take a jeepney, you can commute by a tricycle. The tricycle is originally a motorcycle. The driver affixes to the motorcycle a sidecar for the passenger, similar to Vietnamese Cyclo. The motorcycle is then transformed into the tricycle. To commute by the tricycle, the passenger stands by the side of the road, waving his hand. The tricycle pulls over. The passenger gets in and sits down. The tricycle moves forward to the passenger’s destination. For a same distance, the fare for a tricycle is more expensive than a jeepney, usually up to four or five times. But, the tricycle goes to small roads and the passenger’s house. The jeepney; however, only travels on the main roads.
If you would like to go for a far distance, you can take a bus. The highland Tagaytay city is approximately 56 km south of Manila. If going to Manila, I catch a bus. Having seen me sit down steadily on my seat, the conductor comes to me, collecting the fare. It takes about 3 hours for travelling between Tagaytay and Pasay by a bus (due to the chronic heavy traffic!). After the Pasay terminal, I walk to the near train station, catch a train to Cubao station. The train is always crowded with commuters, especially at peak hours. On the train, the women and the elder sit on the two benches, the young ones and the men all stand. At Cubao station, I take off and catch a jeepney for the last destination. Only 56 km apart, and yet it takes about 4 to 5 hours for me to arrive at the door of the SVD house in Manila.
Talking about public transportation in the Philippines, at first I felt uneasy; but I gradually get used to it. By now, wherever I want to go, I walk all the way to the main road; if I am in hurry, I will wave for a tricycle; otherwise, I will take a jeepney. Moreover, having been in the Philippines for 6 months, I no longer feel uncomfortable while facing the intense heat on the way to the main road for a jeepney. If sweating is so intense that it drops on my face and my neck, I take the hankerchief to wipe it off my face and my neck. Breathing in my lungs the smog on the road has become a part of my daily life. If there is too much smog, I cover my nose with a hankerchief just like any Filipino. If the sunlight bombards the top of my head, I put on it a cap while awaiting a jeepney of the culture that passes the money.
The Filipino diet is very similar to the Vietnamese’, three meals are served with steamed rice. Whenever entering into the dining room for breakfast or lunch or dinner, you can smell the fragrance of the steamed rice permeated the entire room. For the Filipinos, meal is not a meal without steamed rice. The Philippines is surrounded in all four sides with oceans; hence, fish becomes a common diet, dried fish, fried fish, and steamed fish. Normally, a small dish with a calamansi and a red chili is placed on the dinning table. Before enjoying a meal, the Filipino takes the spoon slices off the red chili, squeezes the juice from the calamansi into the small dish, finally pours the vinegar into this red chili-calamansi dish. The Filipinos deep the food into this sort of red chili-calamansi-vinegar sauce during meal. The common dessert is banana and papaya, the two plants that appear almost everywhere in the Philippines. Besides the three main meals, the Philippines also enjoy two more sub-meals called merienda. At 10am, people stream to the Dining Room for merienda. In the afternoon, 4pm is another time for merienda. Five meals a day! The Filipino culture is really a culture that knows how to enjoy life!
During the first months of living in the Philippines, just like any new kids on the block, I faced the so-called culture shock. From the Vietnamse, American and Australian culture, I currently experience Filipino lifestyle. I faced challenges with public transportation, language, diet and weather. Transportation, language, and food, I pass them all rather quickly. Concerning transportation, I am now familiar with ways of catching a jeepney or tricycle. Concerning the language, I now speak rusted Tagalog mixed with English. Just like the nurse in the Bataan camp, I now can also speak four languages, Vietnamese, English, rusted Arrernte, and rusted Tagalog. Concerning food, I now know how to pick up for myself a dish of a small calamansi and a red chili; I then hold a spoon to slice off the red chili, squeeze the juice from the calamansi and pour the vinegar into the dish. One hand holds a spoon, the other holds a fork, I enjoy my daily steamed rice meal. When being invited to eat Boodle Fight, traditional Filipino meal, I pick up food by fingers just like all Filipino friends on the same table; my friends enjoy meal with bangus, I eat bangus, my friends eat balut, I also pick up balut, break the shell, and enjoy a unique Filipinos delicacy.
But (the truth is always revealed its real face after the word, “but”), but there is still a single item that I fail to be inculturated: the thick humidity of the nation of the ten thousand and one islands. If you’d like to rebuke me that I am a fastidious missionary, still I honestly confess that I haven’t get used to the thick humidity in the air of the Philippines. The scorching heat in Central Australia never has a single chance to hinder my mission steps, for the heat in this desert is a dried heat. But the Philippines is surrounded with oceans, the thick humidity sometimes wears me down. The level of humidity I read on the Iphone (whether it is in the morning, or at noon, or in the evening) is varied between 90% to 100%. Bingo! I always perspire. My hair is always wet just as if I get out of a muddy pond. Perhaps, due to my suffering with the humidity, heaven then opens the gates, shedding new light on my mind. I finally receive a prescription to deal with the humidity. Hence, on that morning, I took a jeepney to a barber shop. After I sat down on the chair, the barber covered me with a white piece of cloth and asked,
— Sir,
what level do you want to cut your hair? Level 3? Level 2?
I at once
answered with a clear voice,
— Level 0,
po!
The barber
was obviously surprised. He asked,
— I hope I
am not mistaken. Did you say level 0, didn’t you?
I nodded
my head,
— Yes, you
are right! Level 0.
The barber
couldn’t help himself but had a comment on my hair,
— Sir, I
see you have a very fine hair. Why do you want to shave all of your hair?
I confessed,
— Well! I
cannot put up with the humidity anymore!
That’s it.
One by one my hair was falling down, whitening a small area of the floor. About
15’ later, not a single hair of mine was left on the head. Looking at my head
through the mirror, I noticed that with a hairless face, I look more like a
mendicant monk! From that day on, my life suddenly became simple, the
simplicity that I myself never experienced. In the morning, it took me only 5’
for taking a shower, then attending the Eucharist, eating breakfast, and going
to classes. I threw the comb and the mirror away to the corner of my room. I no
longer stood in front of the mirror to comb my hair over and over. I no longer
sprayed hairspray or deposit styling jel to my hair to keep it the shape I
desire. What a life! No more daily routine that I normally performed on my
hair! I, who had no wife, no children, no hair, no comb, and no mirror!
The November and the Christmas carol in the coffee shop in Tagaytay really remind me of the Silicon Valley and Windy City, the two cities that I had lived my happy days for over twenty years. A part of my life, I had lived in these two urban cities in the US: San Jose and Chicago. San Jose, the city that I had lived after departing the Bataan camp. I still recall many early freezing mornings, standing alone in a bus station, I felt nervously waiting for a bus to the language school for learning English. At night I worked in the Mexican bars, sparing a single dollar for my family in Vietnam. San Jose, the coldness during the Christmas season is as sharp as a knife that has the potential to pierce into human flesh. San Jose, copious snow covers the top of the Hamilton ranges. San Jose, the roads during the winter are covered with black ice! Chicago, I see myself wearing a thick sweater and a blue jean while yawning and walking on the road to Catholic Theological Union for a dream to be a missionary. Chicago, it seems the winter never ends! Chicago, almost at every Christmas season, the trees in the city are expected to be clothed with plenty of white snow. Chicago, waking up in the morning, through the windows, I saw the recent blizzard arrived in the city last night whitening the entire city.
After Chicago, I left the US, flew to Australia to serve the Australians and the Indigenous as an SVD missionary for ten years. Australia, when the winter visits the cities, Australians put on the sweaters, the long coats, and the scarfs due to the temperatures that fluctuate between -1 or -2 C. In the Australian desert, when it is getting cold, the Indigenous and I set the fire, sit next to one another, and watched the Milky Way galaxy stretched out before our eyes like a shiny river sparkling with millions of diamonds across the desert sky. It was cold, actually freezing, and yet because we sat next to one another, the Indigenous and I no longer felt cold; the heat of human love and the red charcoals kept each individual inhabitant of the desert during the winter feeling warm.
And now, it is almost 6 months already, I live my missionary life in the Philippines. Tagaytay, in November, the Filipinos have built many Christmas cribs in public places, though Christmas is still far away. Tagaytay is still hot, the thick humidity is still filled up the air, and people are still strolling on the pathroads with shorts, T-shirts, and slippers. Tagaytay, the inhabitants still speak Tagalog, enjoy steamed rice with fish, and stand by the road waving for jeepneys. Tagaytay, the local denizens of the city are singing the Christmas carol, “I am dreaming for a white Christmas,” and wiping their perspiring faces with handkerchiefs!
I recall on that late evening, an evening in Vietnam, I set my foot on the wooden boat, docked under the Rạch Sỏi bridge of Kiên Giang Province. The fishing boat eventually left the bridge, taking away from the mother land a young man who had lost hope in himself and faith in society. From that time on, I lived in despair in Malaysia, lived a life with full of hope in the Philippines, lived to the fullest of his life in the US, lived a joyful missionary life in Australia, and currently live a life of being inculturated into the culture that passes the money in the Philippines. I realize that I have travelled quite a long journey.
Living in many different cities of many different cultures, I recall a Vietnamese proverb, “Travelling so you can know! Staying at home with your mother, you never become wise!” Being wise? Surely I am not a wise man (I know I am a fool; floolishness is my idiosyncrasy which I have been born with!). But I know that living in different places, working with different ethnics, I become more mature, tolerant, and compassionate. Above all, I still see myself as a simple mendicant monk, who prays everyday a simple prayer in a simple bamboo hut located next to a small river flowing with the gentle water. The simple prayer I pray every day is nothing but a heartening prayer: “May the peace and happiness pour upon all human beings!” Because of this heartening prayer, I moved to the desert, living with and serving the Aboriginal Australians. For quite a long time, I breathed into my lungs the clean desert air, met the desert inhabitants, and shared with them the joy as well as the sadness… A few people asked me what sort of projects that I had contributed to the Aboriginal Australians in the desert. I thought over about the question and then answered, “Dear Sir, dear Miss., dear Mr., for four years to be in the desert, honestly I did nothing except to dwell and journey along with the Aboriginal Australians… I walked with them, I laughed out loud with them, and of course, I also burst into tears with them. If they felt joyful, I shared their joy. If they became sad, I shared their sadness. The Aboriginal and I became one. There was a time I had envisaged my wet tomb among the many greenery tombs of the Aboriginal Australians. These were all that I contributed and envisaged in the desert, no more no less! The more I ruminate about my missionary life and heartening prayer, the more I feel happy! I stop my thoughs for a moment to breath a deep breath of the air filled with the coffee fragrance of Americano. I know I love my missionary life passionately!
On the fourth day of the full-of-nightmares journey at sea (October 16, 1982), our wooden boat was again attacked by a huge Thai’s fishing boat. Appeared on this boat unexpectedly was a young Vietnamese lady, whose name was Tâm, 18 years old, a very beautiful Saigonese. She told us that her boat was attacked by this Thai’s boat, and she had been held up by the fishermen over a month at sea. Seeing our boat, she asked the Thai’s fishermen to let her join us. However, those fishermen strongly rejected her plea! We finally talked to her if she would ask the fishermen to give us water and guide us to the land. Having heard our request, the Vietnamese young lady returned to the Thai’s boat. And very quick she came back to us with plenty of water. She pointed to a direction, saying, according to the fishermen, this direction would take the refugee boat to Malaysia in the next 8 or 9 hours. The Vietnamese young lady wished us a safe journey and returned to the Thai’s fishing boat. The sunlight on that afternoon, I recall, shined brightly on the Vietnamese girl, who stood tall on the boat, bidding farewell to us, the miserable boat people of the century. The next morning, exactly as she had said, about 6 am, the wooden boat departed Kiên Giang, Vietnam blessfully landed on the beach of Marang, Malaysia. We owed the beautiful Vietnamese young lady thankful words, which we haven’t had an opportunity to say it out loud.
The November in the US has the Thanksgiving Day. Though I have been away from the US for more than 10 years, whenever the festival day returns, with all the people who live in the US, again I offer my own Thanksgiving prayers to God for all blessings I am granted throughout the year. This Thanksgiving Day, 2016, I give thanks to God, for God brought my tiny wooden boat to a new dock. And from that moment, my life has been transformed. My dream of being a mendicant missionary eventually become a reality.
The Thanksgiving Day 2016 has come, I’d like to say thanks to the Vietnamese girl whom we met at sea on that fateful afternoon, due to your guidance, out wooden boat finally arrived at the right destination. Wherever you are now, please accept my own thankful words.
The Thanksgiving Day 2016 is also a day for me to offer my heaps of thanks to the US, for while I was living in despair in the detention camp Sungai Besi, an US delegation paid a visit to the camp. I then was rescued out of the depths of hopelessness, and brought to the heavenly camp in Bataan.
I lift up the coffee mug of Americano to finish it, then walk slowly out of the coffee shop.
...
Tagaytay is still hot, the sky is still azure, the road is still busy with many cars moving up and down.
Again I wave my hand. A jeepney pulls over. I see 10 passengers sitting inside the car. All are quiet. Due to the heat and humidity, drops of sweat are falling down on their faces. Choosing a sit by the door, I take out from my pocket 7 pesos, give 7 coins to a young lady who sits next to me. One by one, my 7 pesos slowly pass; finally all 7 coins touch the hand of the driver.
I know how much I love the culture that passes the money.
I know I am enjoying another happy day of my mission life in the Philippines.
NTT- MQ
Tagaytay, Thanksgiving Day 201.
Comments
Post a Comment