Gốc Phi Châu - African Roots
— Nhìn kìa, cứ như… , vừa đi vừa múa vừa làm hề.
Em nhìn theo, vừa kịp nhận ra thanh niên Mỹ, ngôn ngữ
bình dân gọi Mỹ đen, đang ôm trên vai máy cassett âm thanh vặn lớn, người nhún
nhảy theo điệu nhạc disco. Em khó chịu, mặt nhăn lại, mở miệng cự nự
ngay,
— Ông thần! Sao lại nói người ta như thế?
Cái này là em nói thật tình, xin quan bác đừng giận. Lời
nói về Mỹ đen với nội dung tương tự không phải là hiếm hoi trên môi một số người
Mỹ vàng đâu nhé. Em nhớ có lần quan bác càm ràm,
— Khu nhà đó toàn là Mỹ trắng, sức mấy mà họ chịu cho
mình lọt chân vô. Có trả bạc triệu người ta cũng chẳng bán… Tụi Mỹ trắng là tổ
sư kỳ thị.
Thôi đi! Em lạy quan bác, mình cũng có thua kém chi đâu.
Chắc quan bác còn nhớ cái thời mà Huyền Trân Công chúa lên xe hoa về nhà chồng ở
Chiêm Thành chứ gì. Trời ơi, nhà trai đằng nào cũng là vua chúa một nền văn
minh huy hoàng với Tháp Chàm Tháp Bà hôm nay còn đứng đó vươn cao ngất trời. Thế
mà người Việt nhà Trần thản nhiên truyền miệng câu ca dao,
Tiếc thay cây quế giữa rừng,
Để cho thằng mán thằng mường nó leo.
Em quen bà chị ở Cleveland, Ohio, ghé vào nhà chơi, thấy
người con tuổi mười tám ngồi trong phòng khách coi bóng rổ với mấy người bạn Mỹ
gốc Phi Châu. Thấy mẹ và em bước vào, cậu con trai khéo lắm, vội vàng đứng dậy
chào mẹ chào chú. Bạn Mỹ gốc Phi Châu cũng nhanh nhẹn đứng dậy chào theo. Em
phá phách nghịch ngợm, lắc lắc người,
— What’s up, dudes?
Cả chị, con, và mấy người bạn bật cười vang bởi em nói tiếng
Anh giọng Mỹ đen. Chị bạn nhận xét,
— Chị thấy chú làm việc ở Nam Chicago, Indianapolis với Mỹ
đen lâu rồi, cho nên thấy chú tỉnh bơ. Chứ mấy người bạn chị ghé vào nhà, nhiều
người họ dội luôn…
Em cũng hiểu lắm, bởi bà dì ở Memphis, Tennessee đã từng
tâm sự,
— …Thì tối hôm đó, dì từ tiệm Target đi bộ về nhà, thì
nhà cũng chỉ cách tiệm khoảng mấy quãng đường mà thôi. Con cái chiều hôm đó lại
bận không đi đón được. Dì là liều thử một bữa. Ai ngờ, mới đi được một quãng là
đã nhìn thấy từ trong hẻm mấy ông Mỹ đen phóng ra. Dì quẳng hết, vừa chạy vừa
hét… Từ hôm đó gặp Mỹ đen là người cứ run lên, mặt mày xanh lét…
Em cũng thông cảm cho dì em lắm, bởi đã một thời sống tại
Hyde Park, Chicago, cạnh ngay Nam Chicago, ghetto của người Mỹ gốc Phi Châu. Một
người bạn học trên đường về nhà đêm hôm đó cũng đã từng bị hàng xóm gốc Phi
Châu đuổi chạy bán mạng. Bạn em cũng vứt tất cả cặp sách viết mực, bỏ của chạy
lấy người. Nhưng chạy không lại, cho nên bị trấn lột, mất hết tiền bạc. Hyde
Park, khu vực nhà giầu với University of Chicago đoạt mười mấy giải Nobel, sinh
viên triệu phú mới có cơ hội đặt chân lên khuôn viên sân trường. Thế mà oái ăm
thay, lái thêm mấy khu phố nữa thôi là bên ni bên nớ. Bên ni Hyde Park nhà giàu
gốc Âu Châu xe Mercedez bóng loáng, nhà cửa gạch đỏ tiền triệu. Bên nớ Nam
Chicago nhà nghèo gốc Phi Châu, xe hơi màu sơn sét rỉ, nhà cửa lụp xụp, người
không cùng màu da có mạng bước vào không có mạng đi ra. Giết người cướp của nửa
đêm về sáng, bấm số gọi 911, cảnh sát Chicago cũng ngần ngại một bước chân.
Cũng chính nơi đây, Nam Chicago, hồi đó cuối tuần ngày thứ
Sáu, em dạy Computer 101 cho học sinh tiểu học gốc Phi Châu lớp Năm hai năm
liên tục.
— Cái này gọi là Con Chuột.
Thầy giơ cao Motherboard chỉ vào khối vuông vuông có nhiều
chân,
— Còn đây là CPU.
Em cặp mắt ngây thơ mở lớn, hai hàng răng trắng đều tăm tắp,
giơ cao tay,
— Con Chuột thì em biết, nhưng CPU là cái gì vậy hả thầy?
Thầy nghĩ tới trục lộ đèn xanh đèn đỏ Nam Chicago vào
ngày cúp điện, cảnh sát gốc Phi Châu đứng giữa ngã tư hướng dẫn lưu thông. Tay
trái chỉ bên trái, hàng xe cộ dài ngoằng uể oải lăn tới; tay phải phất phất, dòng
xe tay phải lăn bánh tròn đều.
Em, lớp Năm nghe thầy giảng về nhiệm vụ của con chip CPU,
mắt bồ câu mở to đen lay láy, thản nhiên lạc đề,
— Mai mốt em sẽ đi học làm cảnh sát.
Thầy nhìn em, học sinh Mỹ gốc Phi Châu, tuổi mới mười một...
Ừ, em hãy ước mơ thật lớn, ước mơ thật nhiều, mơ như nhà
lãnh tụ Martin Luther King đã từng mơ,
I have a dream that one day on the red hills of Georgia
the sons of former slaves and the sons of former slave owners will be able to
sit down together at a table of brotherhood.
I have a dream that my four children will one day live in
a nation where they will not be judged by the color of their skin but by the
content of their character.
Tôi có một giấc mơ về một ngày trên những ngọn đồi đỏ mầu
của tiểu bang Georgia, con những người một thời nô lệ và những người một thời
chủ nhân có thể ngồi xuống cạnh bên nhau trong tình huynh đệ.
Tôi có một giấc mơ về một ngày bốn người con của tôi sẽ sống
ở một quốc gia mà con tôi sẽ không bị đối xử bởi màu da nhưng bởi cung cách
hành xử của riêng mình.
Mơ đi em, mơ rất nhiều, mơ thật lớn, để mai này cuộc đời
trải thảm dẫn em bước vào tòa nhà Quốc Hội, Bạch Cung rộng rãi thênh thang.
Ba giờ chiều, kẻng vang, tan trường. Bố mẹ bận rộn làm
thêm giờ phụ trội, gọi điện thoại thông báo chưa đón được con. Nữ tu Hiệu Phó
bèn gửi học sinh cả năm lớp đếm từ Một tới Năm xuống phòng Computer Lab giờ này
trở thành Afterschool để thầy dạy tiếp. Lớp Một, Lớp Hai, thầy cho các em chơi
game điện tử Bambi chạy chơi trên đồng cỏ đi kiếm bạn Sóc Nâu. Lớp Ba cho tới Lớp
Năm, thầy dạy đánh máy chữ bằng chương trình điện toán. Key này chữ A, em đánh
đúng chữ, đồng tiền vàng hiện ra sáng lấp lánh. Đánh sai chữ, em bị trừ điểm số
tiền trong ngân hàng. Cứ thế, thầy ngồi đó dạy học sinh gốc Phi Châu bài thực tập
đánh máy chữ,
— Đó, đó, vừa mới nói xong lại đã quên rồi. Ngón trỏ tay
trái để lên chữ F. Còn ngón trỏ tay phải để lên chữ J…
Chiều thứ Sáu hôm đó, bà mẹ độc thân không hiểu lý do tại
sao, tỉnh bơ quên đi là mình có một người con. Sáu giờ chiều rồi, học sinh
Afterschool đã về hết. Em con gái lớp Hai bím tóc với hai cái nơ vàng xinh ơi
là xinh, thoạt tiên còn mải mê chơi game, không để ý chi. Đến chừng nhìn quanh,
không còn thấy bạn học đâu hết, ngoại trừ Sơ Hiệu Phó gốc Âu Châu và ông thầy gốc
Á Châu, em ngơ ngác, mặt đỏ bừng bừng rồi chuyển sang tim tím, đôi môi thoạt
tiên bậm lại cố gắng giữ, nhưng rồi cũng bật tung bởi những hàng nước mắt trên
đôi mắt tô nâu hột nhãn. Em khóc nấc lên, tỉnh bơ, ngon lành. Sơ Hiệu Phó chạy
lại dỗ em. Tôi gọi điện thoại cầm tay tìm người thất lạc.
— Mommy, where are you now?
Đấy, quan bác thấy đấy, em hồi đó thứ Sáu cuối tuần là bận
tíu tít, cứ như người có con mọn. Thông thường về được tới ký túc xá cũng đã bẩy
tám giờ tối. Nhà cơm rộng rãi thênh thang, em ngồi ăn trễ bóng đổ một mình, cơm
nguội ngắt, thêm vài miếng khoai tây ỉu xìu, nhưng vẫn thấy vui rộn ràng trong
lòng. Quan bác hỏi em được trả bao nhiêu một giờ đó hả. Quan bác ơi, nada…
Không một đồng xu dính túi. Em không nói giỡn chơi với quan bác đâu, bởi đây là
công tác thiện nguyện trường đại học Chicago đòi hỏi sinh viên tụi em phải tham
gia. Có tín chỉ đàng hoàng chứ đâu phải chuyện chơi, mà tới bốn tín chỉ lận đó.
Nhiều bạn sinh viên chung trường chọn xuống khu đèn đỏ dưới phố Chicago, quan
bác biết khu đèn đỏ mà, cái khu mà có nhiều cô nhiều cậu ăn sương đấy, vâng,
vâng, đúng rồi, cái khu đó đó. Họ chọn xuống dưới khu đèn đỏ đứng phát bao cao
su phòng chống bệnh tật. Em, em chịu thôi. Cho nên cuối tuần thứ Sáu, em đón xe
bus đi vào ghetto Nam Chicago, hướng dẫn Computer cho lớp Năm trường St.
Elizabeth.
Năm sau, em thiên di về phiá đông nam, lái xe ba tiếng từ
Phố Gió Chicago tiểu bang Illinois sang thẳng tới thủ phủ Indianapolis tiểu
bang Indiana tham dự chương trình Internship. Lần này cũng dạy học, từ Mẫu Giáo
cho tới lớp Tám tại trường St. Rita, tọa lạc trên đường Dr. Andrew Brown.
Giống như St. Elizabeth, St. Rita cũng lạc loài nằm trong
khu ghetto. Nhưng khác với trường Tiểu Học Elementary St. Elizabeth của Nam
Chicago, St. Rita của Indianapolis là trường Middleschool, học sinh 98 phần
trăm gốc Phi Châu, nước da bóng lộn vóc người lực lưỡng. 2 phần trăm còn lại trộn
lẫn. Hoặc mẹ gốc Phi Châu gặp gỡ gốc Âu Châu. Con sinh ra nước da khác mẹ, tóc
nâu nâu vàng, nhưng quăn tít từng lọn.
Mới tới, lạ nước lạ văn hóa Indianapolis, thầy không biết
ai vào với ai. Chưa an cư thì khó mà lạc nghiệp lắm. Nhưng thầy đúng là cầm
tinh kiếp con trâu, mà lại là con trâu sinh ban ngày, số vất vả, cho nên mới tới
được mấy ngày đã phải đứng lớp.
Tuần đầu dậy học, ác mộng chập chờn hằng đêm. Lớp Bẩy Lớp
Tám, học sinh có những em con trai cao xấp xỉ bằng thầy, có em trội vượt hơn cả
một cái đầu. Tuần đầu thầy nói gì trong lớp, kệ thầy. Thầy đứng cầm phấn giảng,
học sinh Lớp Bẩy Lớp Tám coi thầy như pha. Có em ngồi gục đầu xuống bàn, ngủ tỉnh
bơ. Có em lấy giấy gấp phi cơ phóng bay vòng vòng trong lớp nhìn không đẹp
không ăn tiền. Em con trai lấy máy điện tử chơi game, bắn súng đoàng đoàng chíu
chíu. Em con gái tóc kết từng lọn, quay lại cự nự tên đang chơi bắn súng,
— Vặn nhỏ lại. Ồn ào quá!
Cự xong, em lại tỉnh bơ soi mặt trong gương, tô son đánh
phấn, cười rúc rích với mấy người bạn. Hứng chí, em chu miệng lại, thổi sáo
huýt còi vui như đang thảnh thơi dạo chơi hội chợ.
Trên bảng, ông thầy gốc Á Châu, mặt xanh lét, run cầm cập,
thôi chết rồi, giờ làm sao. Tới giờ tan học, cả lớp lục tục đứng dậy, bỏ đi hết
để lại thầy vốn đã nhỏ người, giờ lại càng nhỏ bé giữa phòng học Lớp Bẩy Lớp
Tám, rộng thênh thanh đầy những xác phi cơ nằm chết gục la liệt trên sàn nhà.
Tối hôm đó, thầy giáo mất ngủ, thần hồn nhát thần tính,
thầy hoảng hốt cứ như người bị ma đuổi.
Ngày hôm sao, vẫn vậy.
Ngày tiếp theo, vẫn thế.
Ơi, cuộc đời! Sao nhiều thử thách gian nan! Xin Bụt hiện
ra gọi chim trời bay xuống nhặt đậu xanh đậu đỏ cho đời con bớt vất vả.
Tuần đầu tiên sống ở phố Indianapolis, cuộc đời buồn thiu
tương tự như trời mùa đông tuyết đổ trắng xóa phố phường.
Tuần sau, thầy nằm vắt tay trên trán nghĩ ra một kế sách
chiến lược tên gọi “Quá tam ba bận”. Trong lớp, thầy đang giảng bài, chưa được
phép thầy giáo mà em mở miệng, có hành động mất trật tự, thầy dừng lại, vừa viết
nắn nót vừa đọc rõ ràng tên em để em biết chính em là người được khắc ghi tên
trên bảng,
— David Hamilton, lần đầu tiên.
Em không chịu cải tà quy chánh, tiếp tục chơi game bắn
súng đoàng đoàng chíu chíu, thầy viết số 2 ngay bên cạnh tên em, miệng lại đọc
rõ từng âm,
— David Hamilton, lần thứ hai.
Em không chịu hạ Đồ Long Đao, muốn thử công lực của thầy,
tiếp tục phá rối mất trị an, thầy không viết số 3 nữa, nhưng đưa tay ra lịch sự
mời,
— David Hamilton, thôi, em không phải học nữa, đứng ngoài
cửa lớp đi em.
Quan bác ngạc nhiên hả? Quan bác thắc mắc, đơn giản thế
thôi mà trật tự được vãn hồi?
Vâng, quả là như thế. Không phải là em ngán gì ông thầy
giáo gốc Á Châu này đâu. Mà chuyện là như thế này. Trai cũng như gái, bị đứng
ngoài cửa lớp, em sợ thầy Giám Thị thường xuyên đi tuần chung quanh hành lang
sân trường. Thấy em lớ ngớ đứng đó, thầy Giám Thị thân mến dẫn em từng bước từng
bước thầm xuống văn phòng làm việc. Nặng hơn nữa, Giám Thị gửi em tới thẳng văn
phòng Hiệu Trưởng. Hiệu Trưởng gọi về nhà bố mẹ. Thế là tàn đời...
Vâng, đơn giản có thế thôi.
Nhưng học sinh Lớp Mẫu Giáo, Lớp Một, Lớp Hai và Lớp Ba
thì em lại có kế sách chiến lược kiểu khác. Ở trên thầy giáo đang say sưa giảng
bài, ở dưới tự nhiên có tiếng cự nự cãi cọ chí chóe,
— Buông tay ra…
— Hah?
Thầy cộ mắt ốc lườm xóm nhà lá. Trật tự vãn hồi ngay.
Nhưng mặt trận miền tây chỉ yên lặng được vài phút thôi, sau đó cổ thành Quảng
Trị lại rộn ràng tiếng đại pháo,
— Thầy! Con Teresa giật tóc em,
— Thầy! Tại nó giật cây viết của em trước.
Nam Bắc không chịu hòa giải, nhưng tiếp tục leo thang cường
độ chiến tranh. Thầy giáo quyết định can thiệp.
— Thôi nhé, đủ rồi.
Thế là hai phe lâm chiến đều phải chép phạt, mỗi em 100
câu chẵn chòi, “I will behave well in my class”. Chưa hết, thầy còn “đề nghị”
em mang giấy phạt về nhà xin chữ ký cha mẹ. Ngày hôm sau em phải mang giấy phạt
lên trình thầy với đầy đủ chữ ký. Cho nên Teresa tóc vàng hoe hoe con lai hai
dòng máu vừa khóc thút thít vừa nguệch ngoạc viết những hàng chữ phạt đầu tiên
trên tờ giấy trắng tinh. Nhìn nước mắt hạt ngắn hạt dài đầm đìa châu sa của em,
thầy muốn tha lắm, nhưng không dám…
Kế sách “Quá tam ba bận” và “Chép phạt chữ ký” hiệu nghiệm
cấp kỳ. Trật tự vãn hồi trên toàn thể lãnh thổ của tám lớp trong vòng vỏn vẹn một
tuần lễ. Lớp học yên lặng đến độ ruồi bay ngang qua cũng nghe tiếng đập cánh rộn
ràng. Trật tự vãn hồi, trong giờ Đạo Đức Lớp Tám thầy có dịp nói về những giấc
mơ.
— Mai này lớn lên em thích làm gì.
Con gái nhiều em có cùng một chia sẻ,
— Em thích làm ca sĩ như Whitney Houston.
Con trai thì Michael Jordan ngôi sao bóng rổ là một thần
tượng lớn.
Thầy làm bộ ngạc nhiên,
— Sao em không mơ làm bác sĩ học ở Stanford, hoặc luật sư
tốt nghiệp ở Harvard…
Thầy cẩn thận buông lời,
— Hoặc mơ làm tổng thống nước Mỹ…
Lớp học tự nhiên yên lặng cây kim rớt xuống cũng nhận ra
tiếng rơi. Bao nhiêu con mắt nâu nâu đồng loạt trợn tròn nhìn lên như đang thắc
mắc chắc hôm nay thầy giáo nổi cơn mát. Một cánh tay giơ cao. Em con trai nói
ngay,
— Chuyện đó sẽ không bao giờ xảy ra…
— Tại sao lại không? Trên đời này có chuyện gì mà không xảy
ra được…
Em, bình thường rất lễ phép, lần đầu tiên lên tiếng cắt
ngang lời thầy,
— Bởi vì em là người da đen…a đen…
Khí lạnh chạy dọc theo sống lưng khiến thầy nuốt nước miếng
không biết nói gì. Mùi hôi tanh tưởi của thây ma quá khứ tiếp tục đi theo vào tới
hiện tại. Thầy giáo ú ớ như người bị điểm trúng huyệt.
Cũng lại một lần, em con gái Lớp Bẩy hôm đó không tô son
vẽ mặt nhìn lén bóng mình trong gương nữa. Tóc em vẫn kết từng lọn, nhưng mặt
hôm nay xanh mét, ánh mắt lờ đờ thiếu ngủ. Giờ học, em gục đầu xuống mặt bàn. Vừa
sợ em trúng gió, vừa nghi ngờ có thể em đang bày trò mới, từ trên bảng đen thầy
bước xuống,
— Em…sao vậy?
Em vẫn không trả lời, mắt nhắm lờ đờ. Thầy làm mặt
nghiêm,
— Em không ngồi dậy, thầy mời em đứng ngoài cửa lớp, khỏi
phải học.
Em không mở mắt, nhưng giọng nhỏ xíu xiu như người bị
trúng gió độc,
— Thầy ơi, em đói…
Em thều thào,
— Từ tối hôm qua cho tới bây giờ…
Nghe lạ tai chưa! Ở cái nước Mỹ này, trở thành triệu phú
thì khó, chớ chết vì đói lại càng khó hơn. Nhà ai cũng vậy, lúc nào trong tủ lạnh
chẳng có vài trái trứng. Đói bụng, luộc trứng, bóc vỏ chấm muối tiêu, ăn ngon
lành. Nước nóng còn lại, đổ vào tô mì ăn liền. Ngon bá cháy. Mỹ mà, người ta chết
vì bội thực, chớ có ai chết vì đói bao giờ. Thế đấy, sự thực là như thế, mà sự
đời lại càng thực tế hơn, bởi thầy nhớ tới người đàn bà hút thuốc lá vàng khè đầu
ngón tay nhiều lần tới đón con trễ. Nhân viên Sở Xã Hội của trường cho thầy biết,
người đàn bà này thường xuyên lấy foodstamp của con gái đánh đổi cho những gói
thuốc lá và thuốc lắc. Thầy giáo rùng mình!
Thầy gửi em xuống văn phòng Xã Hội, để người ta gửi em tới
Cafeteria của trường ăn tối và ăn sáng cấp kỳ…
Dòng đời tiếp tục trôi tới, em học sinh lớp Một, giơ tay
xin phép đi toilet. Thầy gật đầu, miệng nói,
— Yup, yup!
Em sửa lưng thầy tại chỗ,
— Mẹ em dạy, nói “Yup, yup” không có lịch sự, phải nói
“Yes’”.
Tới phiên thầy gãi gãi đầu như tóc có nguyên một ổ chí.
Hôm nay học đường đụng gia đình một cái cốp. Thầy cố gắng nhớ lại không biết
sáng nay mình có lỡ ăn mắm ăn muối mặn chát đầu lưỡi hay không?
Cũng vẫn là em, học sinh lớp Một sửa lưng thầy, mẹ em gọi
tới đòi nói chuyện với ông thầy da vàng gốc Á Châu,
— Con tôi bài thi vừa rồi điểm F. Tôi không đồng ý.
Thầy giáo từ tốn,
— Bà có thể nói cho tôi biết bà không đồng ý ở điểm nào?
— Trước ngày thi, tôi đã hướng dẫn con tôi học bài cẩn thận
đàng hoàng.
Người phụ nữ lên giọng nhè nhẹ,
— Tôi đi làm từ sáng sớm. Một mẹ một con. Tối, tôi ngủ sớm.
Nhưng tối hôm đó, tôi vẫn phải thức thật khuya để dạy con tôi học bài. Tôi là
tôi mệt lắm, nhưng điểm thi của con tôi vẫn là quan trọng nhất. Vậy mà thầy cho
con tôi điểm F.
Thầy hít sâu vào, cố gắng giữ thân nhiệt trong người
không giảm không tăng,
— Vâng, tôi hiểu lắm. Nhưng những câu hỏi thi thực ra
cũng chỉ là năm trong mười câu hỏi mà tôi đã ghi ra trên giấy với những câu trả
lời. Trước ngày thi, tôi đã ôn luyện lại cho các em đủ mười câu hỏi. Rồi bà nói
bà cũng dậy em học tối hôm trước ngày thi…
— Đúng, thầy nói đúng, tôi đã dạy con tôi mười câu hỏi rất
kỹ càng.
Thầy, ngón tay chỉ vào bài thi của em, buông lời kết luận,
— Cám ơn bà đã phụ tôi dạy em. Nhưng rất tiếc tôi không
có chọn lựa nào khác. Bởi bà nhìn kỹ bài thi của em đi. Em chọn những câu trả lời
a, b, c khoanh, sai hết.
Người phụ nữ đứng dậy,
— Thầy đừng có chỉ ngón tay vào mặt tôi như thế. Tôi sẽ
không cho phép bất cứ ai làm như vậy đối với tôi đâu. Tôi sẽ lên trình bày vấn
đề với bà Hiệu Trường. Tôi hứa tôi sẽ không bỏ qua chuyện này đâu…
Thầy giáo giận lắm, nhưng vẫn phải công bằng với các em học
sinh khác, và với chính mình, thầy chỉ ra cửa phòng,
— Vâng, chào bà.
Chiều hôm đó, thầy giáo ngồi ăn tối, mà thở dài sườn sượt,
mặt buồn thiu. Thầy chán quá, chán thật tình. Thầy nghĩ hay thôi, về nhà lấy vợ,
thế là xong. Đêm tới, thầy nằm trên giường, bên khung cửa, tuyết Indianapolis
buông rơi trắng xóa, mà lòng buồn tê tái. Bụt ơi, Bụt đâu rồi?
Trưa hôm sau, bà Hiệu Trưởng gốc Phi Châu nhỏ nhẹ nói với
thầy,
— Thôi, thầy cho em thi lại đi.
Vâng, nếu boss đã nói như vậy, thì thôi, phận dưới, thầy
lãnh ý người trên, thầy để em thi lại, cũng vẫn đề thi đó. Lần này có mẹ em ngồi
trong phòng thi. Lần này em không chọn sai câu nào, A+.
Có lần tin tức địa phương báo chí cũng như radio, TV ồn
ào chạy những hàng tít lớn về vụ án thầy giáo lớp Mười Hai tiểu bang Indiana bị
nữ học sinh tố cáo sách nhiễu tình dục. Thầy chợt nhớ tới những lần bạn bè sinh
viên cùng trường Chicago ngồi đấu láo nửa đùa nửa thật, nhớ đấy nhé, ngày hôm
nay, đang ngồi trong phòng nói chuyện tào lao khú đế với nhau mà thấy có bóng
dáng con nít chập chững bước vào, là phải nhớ dẫn nhau ùa chạy ra ngay. Cẩn tắc
vô ưu là thế. Ông bà mình dậy là chớ có sai.
Tin tức địa phương khiến thầy nhớ lại học sinh lớp Mẫu
Giáo, lớp Một, lớp Hai, nhỏ xíu, ngây thơ như thiên thần. Thấy bóng thầy giáo
trong giờ chơi, các em đua nhau chạy tới ôm chầm, có em còn đòi “hug”. Thấy người
lại nhớ tới ta, nhớ tới hiện thực và nền văn hóa riêng biệt Afro-America, thầy
hỏi ý xếp. Bà Hiệu Trưởng dặn dò,
— Khi các em trong cộng đồng Afro-America, nhất là các em
lớp nhỏ giơ tay đòi ôm đòi “hug,” cứ để các em tự nhiên. Nhưng thầy và cô giáo
chúng ta không bao giờ chủ động chuyện này.
Cứ thế, đời sống dạy học tại trường Middleschool St. Rita
chậm chạp trôi qua. Trời nắng, thầy đi bộ tới trường. Trời mưa, thầy cắp ô tới
lớp. Trời đông, thầy mặc thêm áo len. Trời hè, thầy mặc áo sơmi tay ngắn. Trời
bốn mùa đủ bốn mùa, thầy tiếp tục bị phụ huynh gọi điện thoại cự nự. Tiếp tục bị
học sinh Lớp Bẩy và Lớp Tám hằng ngày vươn cao từng phân áp đảo ngay trong lớp.
Tiếp tục bị thầy cô đồng nghiệp càm ràm bởi đã tới giờ Đạo Đức, nhưng bóng thầy
vẫn còn biền biệt nơi đường chân trời xa xa.
Cuối tuần linh mục gốc Phi Châu, Superintendent của St.
Rita dẫn thầy xuống phố Indianapolis ăn Gumbo, đặc sản người Mỹ gốc Phi Châu nấu
như cháo lòng đồ biển thập cẩm của người Mỹ gốc Việt. Superintendent trợn mắt
ngạc nhiên nhìn thầy ăn ngon lành, vét cạn đáy tô Gumbo. Đến phiên thầy, thầy
mua tiết canh dê khu chợ Việt mang tặng xếp lớn. Xếp thắc mắc hỏi, thầy nói
Vietnamese Pizza. Xếp ngồi ăn hết một đĩa tiết canh lớn nhậu với rượu đỏ
Shiraz, có bánh tráng nướng dòn hẳn hoi. Thầy ngồi cầm canh đếm nhịp nhậu với xếp
cho vui.
Làm việc ở cộng đồng Afro-America gần nửa năm, thầy bắt
chước thanh niên gốc Phi Châu xỏ lỗ tai trái. Nhìn lỗ tai trái, superintendent
khen,
— You are really inculterated hah/Thầy hội nhập văn hóa
khá lắm.
Nhưng bên ni là phước, bên nớ chưa chắc. Thầy đeo bông
tai hội nhập văn hóa ở Indianapolis, tin đâu sét đánh ngang tai báo tới trường
Chicago. Bởi thế có một thời, thầy vất vả lao đao với Chicago bởi đeo bông tai
trái.
Chiều hôm đó, chỉ còn hơn một tuần nữa thôi là tan trường,
bà Hiệu Trưởng báo có phụ huynh muốn gặp. Thầy nhíu mày, không biết chuyện chi
nữa đây. Thầy bước vào văn phòng sửa soạn tinh thần cho một trận chiến mới. Người
phụ nữ đứng dậy, tự giới thiệu,
— Chào thầy, tôi là mẹ của em Thomas Smith.
Thầy nhớ tới em, học sinh lớp Tám. Em có em trai học lớp
Bẩy. Em ít nói, siêng học, điểm thi lúc nào cũng cao nhất lớp. Cũng em, người
phản đối thầy về giấc mơ tổng thống Hoa Kỳ. Nhìn người mẹ, thầy lịch sự căn bản
gật đầu,
— Chào bà, tôi có thể giúp bà được điều chi không?
Người đàn bà mắt tự nhiên long lanh,
— Thầy không biết đâu, thầy đã thay đổi đời con tôi rất
nhiều. Ngày nào trong lúc ăn cơm hai anh em nó cũng tỉ tê kể chuyện về thầy. Tuần
trước cháu nói với tôi cháu xin rửa tội. Cháu năn nỉ tôi gặp thầy, xin thầy làm
bố đỡ đầu cho em.
Thầy ngồi đó yên lặng, mà lòng nghe xôn xao xôn xao. Ơi
em, người Mỹ gốc Phi Châu. Cám ơn em, bởi sáng Chúa Nhật hôm đó, trong ngôi
thánh đường St. Rita đông nghẹt tín đồ, thầy trở thành bố một người con gốc Phi
Châu. Bố đứng đó cầm nến cháy sáng nhìn con rửa tội, bố và con đứng cao ngang
nhau.
Hè tới, Indianapolis tan trường, thầy quay về lại
Chicago, mặc áo đội mũ ra trường, rồi đi làm xa xôi ngàn muôn dặm đường, lần
này Melbourne, Miệt Dưới.
Ngày 8 tháng Mười Hai năm 2008, thầy về Mỹ nghỉ hè. Thầy
cũng quay lại St. Rita. Hôm đó Chúa Nhật, thầy tham dự thánh lễ. Nghe tin thầy
giáo viếng thăm ghetto, học sinh Lớp Bẩy Lớp Tám rủ nhau tới thánh đường St.
Rita, ngồi quây quần bên thầy. Con thầy cũng ngồi đó, nụ cười ấm áp vang vang.
Em ghé vào tai thầy nói nho nhỏ,
— Bố ơi, con đang chuẩn bị thi vào Stanford.
Ngày 20 tháng Một năm 2009, thầy có mặt ở Chicago để chứng
kiến giây phút lịch sử, Thượng Nghị sĩ Barack Obama tuyên thệ nhậm chức tổng thống
thứ 44 của Hiệp Chủng Quốc Hoa kỳ. Giấc mơ người Mỹ gốc Phi Châu trở thành tổng
thống lớn quá, lớn đến nỗi vào ngày 28 tháng 8 năm 1963, khi Dr. Martin Luther
King đọc diễn văn lịch sử “I Have A Dream” tại thủ đô Washington, giấc mơ tổng
thống không xuất hiện trong bài diễn văn. Thế đấy, mới chỉ từ năm 1963 đến năm
2009, gần 46 năm sau, người Mỹ và vợ cùng hai cô con gái, tất cả cùng gốc Phi
Châu, hiên ngang đặt chân lên thảm đỏ tòa nhà Bạch Ốc lừng danh thế giới.
Theo dõi buổi lễ nhậm chức, thầy nghĩ tới em, người Mỹ gốc
Phi Châu, bao nhiêu học sinh thầy có cơ hội gặp gỡ và hướng dẫn tại St.
Elizabeth và St. Rita. Thầy nghĩ tới godson của mình.
Em ơi, tại sao không mơ, mơ cao, mơ nhiều, và mơ thật lớn?
Bởi vì giấc mơ nào rồi cũng sẽ trở thành hiện thực. Điều quan trọng nhất là
mình có dám mơ hay không?
Wandering, Copyright by Michael Nguyen
Bro, you know what? That day my friend was driving me out
for lunch. Well, the story was like this. As I worked in Australia, it had been
three years since we had seen each other. Now was a moment of reunion, so we
were on the way to Lion Plaza in Silicon Valley. On King Road, near the low
income neighborhood, my friend pointed,
— Hey, look! That guy… Walking and dancing, all at the
same time...
Turning in the direction he was pointing, I recognized a
young American man, the common language would call black American, who carried
on his shoulder a boom box with the volume turned up quite loud; his body was
twisting in accord with the rhythm of disco music. I complained,
— Please, don't say that...
Bro, I remember once you complained,
— That neighborhood is full of "white"
Americans. They will never allow us to enter. Even if you offer a million
bucks, they will never sell their houses to you…. The "white"
Americans are surely...
Come on! I beg you. You’re sure “yellow” Americans are
not. Let me refresh your mind... You probably still remember the story of
Princess Huyền Trân getting married to her foreigner husband in Champa. My
gosh, the bridegroom actually came from a famous royal dynasty which had a
stupendous civilization, and which still survives with many Champa pagodas. And
yet the Vietnamese people of the princess at that time reacted to the royal
wedding by circulating widely the saying,
Sorry for the cinnamon tree in the middle of the forest,
(Some) have allowed Mán and Mường[1] to freely climb up
it.
I befriended a single mom in Cleveland, Ohio. Once I
visited her house. Entering into the living room, at once I saw her eighteen
year old son sitting among a few Afro-American friends on the sofa watching
football. Noticing his mom and me, the teenager was quite good, for he
immediately stood up to greet mom and her guest. The Afro-Americans also
quickly followed their Vietnamese friend. I twisted my body, greeting the
teenagers,
— What’s up, dudes?
My friend, her son, and his friends all burst into
laughter because I imitated the black American accent. The mommy shared her own
observation,
— I can now see that you have indeed been working in
South Chicago and Indianapolis among black Americans. A few friends of mine,
once visited my house, felt…uneasy because of what they saw.
I guess I partially grasped what the single mom said,
because I had lived in Hyde Park, Chicago, next to South Chicago, an
Afro-American ghetto. One of my friends on the way home at night was chased by
a South Chicago's neighbor... Hyde Park, a wealthy neighborhood with the
University of Chicago receiving more than ten Nobel prizes, and only students
from millionaire families are able to set their feet on campus. And yet, what a
contrast it is, for driving a few more blocks will allow one to see “here and
there”. “Here” is Hyde Park, where wealthy European Americans with shiny
Mercedes cars and million-buck-red-brick houses live. “There” is South Chicago,
home of poor Afro-Americans with rusted cars, secluded houses. A person of
different color skin might have his life to enter “there,” but lose his life to
get out. Murders and burglaries at midnight, dialing 911, Chicago policemen
might have been reluctant to enter the ghetto.
Yes, believe it or not, it was there, in South Chicago,
on Fridays, I had taught Computer 101 to the Fifth Grade Afro-American students
for two consecutive years.
— We call this one the Mouse.
I then lifted up the Motherboard, pointing to the
rectangular chip that had numerous pins.
— And this is CPU.
With two innocent eyes and even white teeth, a student
raised her hand,
— Bro. Michael, the Mouse I know. But, the CPU, what is
it?
I thought of traffic lights in South Chicago when the
power was blown out. A policeman stood right in the center of the intersection
to direct the traffic flows. When his left index finger pointed to the left,
the long line of cars on the left slowly moved forward; when his right index
finger circled in the air, the cars on his right side started moving forwards.
Having heard the lesson of the CPU function, the
dove-like eyes of the Fifth Grade student began to sparkle and at once started
dreaming,
— I will study to become a policewoman in the future.
I gently gazed at her, the Afro-American student, just
eleven years old…
Yes, dear young girl, dream big, dream often, dream like
the leader Martin Luther King had dreamt,
I have a dream that one day on the red hills of Georgia
the sons of former slaves and the sons of former slave owners will be able to
sit down together at a table of brotherhood.
I have a dream that my four children will one day live in
a nation where they will not be judged by the color of their skin but by the
content of their character.
Dream now, dream many dreams, dream big dreams, so that
in the future, life will roll up the red carpet widely to lead and welcome you
to the gates of Congress and the White House.
At three o’clock, the bell rang to end the school day.
Those parents busy with working overtime telephoned to inform the school they
were unable to pick up their children. The Sister, also the Vice Principal of
the school, sent all these students from the First to the Fifth Grade to the
Computer Lab of the teacher, now converted to Afterschool activities. The First
and the Second Grade students were allowed to play computer games with Bambi
running in the green grass looking for his friend Brown Squirrel. The Third to
the Fifth Grade students were allowed to play Typing games. If they hit the
right key, shiny golden coins appeared on the screen. If they hit the wrong
key, the money in the bank was deducted. So, in a couple hours, with the Sister,
the teacher “babysat” younger Afro-American students with Bamby games, and
taught the older students typing lessons.
— Come on! I just told you and you have already
forgotten. The left index finger is on the letter F. The right index finger is
on the letter J…
Late that Friday afternoon, a single mother completely
forgot that she had a daughter. It was six o’clock already, the students of
Afterschool had all left except her, the Second Grade student who looked so
cute with two beautiful golden bows at the ends of two plaits. At first, being
occupied with the Bambi and Brown Squirrel game, she paid no attention to
anyone until the moment she turned around in order to discover there was no one
in the Computer Lab except the European Sister Vice Principal and Mr. Asian
teacher. Her face quickly turned dark red and then light purple. She attempted
to keep her lips tight, but then failed since her tears were filling up her
brown eyes. She cried out loud, naturally and innocently. The Vice Principal
ran to her chair patting her in the shoulder to calm her down, while I was
dialing the mobile phone to search for the lost parent,
— Mommy, where are you now?
See, Bro, you see that. Friday, weekend, I was busy just
like a single parent with a newborn infant. Normally it was seven or eight at
night when I returned to the school dormitory. In a huge dining room, I ate a
late dinner alone with cold steamed rice and baked potatoes, and yet I felt
joyful in my heart. Bro, you ask me how much I was paid for an hour. Bro, nada…
Not a single penny. I am not kidding, bro, for this was a voluntary charity
work that our school required the students to attend. We received credits for
the work, up to four credits. Many students chose to go to the red district in
downtown Chicago for the work. Bro, you know what I meant by the red-district,
right? The district with many women and men standing and waiting... Yup, yup,
that district… Many students went to the red district to provide condoms for
preventing diseases. I, I am shy… Therefore Friday weekend I took the bus to a
ghetto in South Chicago to teach Computer to the Fifth Grade students of St.
Elizabeth School.
The following year, I moved to a new post, located in the
southeast of Chicago. I drove for three hours from Windy City, Illinois to
Indianapolis, Indiana to participate in the internship program. This time I
taught Religion to students from Kindergarten to the Eighth Grade of St. Rita’s
School on Dr. Andrew Brown Avenue, Indianapolis.
Like St. Elizabeth’s, St. Rita’s is also located in a
ghetto. Unlike the Elementary School St. Elizabeth of South Chicago, St. Rita
of Indianapolis is a Middle School with 98 percent of the students from an
African background; all were stocky, tall with shiny dark brown skin. The rest,
2 percent, were mixed. Mother, having African roots encountered European roots,
gave birth to daughter who inherited a different color from her mother’s skin,
her hair was blond and yet quite curly.
New to the town, still a stranger to the culture of
Indianapolis, so the teacher knew no one in town. “No settle down, no enjoy
life.” But the teacher was born in the year of water buffalo, a hard working
water buffalo; therefore, having been in town for only a couple of days, he
already had to teach.
The first week of school caused the teacher nightmares
every single night. The students in the Seventh and Eighth Grade were as tall
as the teacher; some were even a head taller. During the first week, no student
cared whatever the teacher taught in the classes. What the teacher said in
lectures returned quickly into his ears, for while the teacher with a chalk in
his fingers was lecturing, the Seventh and Eighth Grade students totally
ignored his presence. Some dropped their heads onto the school desks, sleeping
soundly. Some took papers to form planes and launched them up into the air. A
boy student brought out a computer device playing war games with loudly
shooting sounds. A girl student with braided hair turned around complaining to
her classmate,
— Turn it down. Too noisy!
Having finished complaining, she continued to look at
herself in the mirror, depositing some more cosmetic powder on her face,
giggling with her friends. On occasion being excited at herself, she even
rounded her mouth to make whistling sounds just as if she was attending a
joyful festival in the fairground.
Next to the blackboard, the Asian teacher’s face became
ghastly pale, his feet were shivering. “Oh, my gosh, what should I do now?”
Classes were eventually ended. All students of the Seventh and Eighth Grades
were dismissed leaving the teacher standing small and alone on the floor now
filled with many paper planes.
That night, the teacher suffered from insomnia. He was so
frightened, just like being chased by ghosts.
The next day, still the same.
Oh, life! Why did you offer me so many difficulties and
challenges? “Oh Bụt [2] please appear to me and call the sparrows to sort out
the black and green beans so my life would be less unfortunate.”
The first week of the school in Indianapolis offered the
teacher nothing but a depressing life, just like the winter sky when it poured
down a blanket of snow to erase all city roads.
The following week, the teacher came up with a new
strategy called “three strikes, you’re out”. While he was lecturing, if a
student opened his mouth without asking permission, or misbehaved in class, the
teacher wrote the full name of that student on the blackboard while reading out
loud the name so the misbehaving student was fully aware that his name had
appeared on the board.
— David Hamilton[3], the first time.
If the student did not repent, but rather continued to
play the war games, the teacher then wrote number 2 next to his name, while he
was saying out loud again,
— David Hamilton, the second time.
If the student did not give up, but again exhibited his
tomfoolery in class, the teacher would no longer write a new number, but raise
his hand to invite the student with a very polite gesture,
— David Hamilton, no, you don’t have to study anymore.
Please go outside and stand next to the door…
Bro, you’re surprised… You question if that simple
strategy is able to restore the disciplinary atmosphere in my classes.
Yes, indeed. Actually it was not because the student
cared much about me, the Asian teacher, but this was the real reason. If they,
boys or girls, had to stand by the door of the class, they would be afraid of
the Dean of Students who made his patronizing routine in the corridors very
often. Seeing a student standing alone by the door, the Dean immediately
escorted the misbehaving student to his office. If the case was getting worse,
he would send the student to the Principal’s office. The Principal then called
the parents. That was surely the end of a misbehaving journey…
But, the teacher applied a different strategy to the
students of Kindergarten, the First, the Second, and the Third Grades. While he
was enthusiastically lecturing, if there were some unpleasant sounds suddenly
arising among the students,
— Take your hand off me…
— What?
The teacher cast a stern look in that area. Normally
after that simple gesture, the disciplinary atmosphere was restored at once.
But on occasion the Western front life was quiet for only a few minutes, and
then Quảng Trị old fortress was bombarded again with many huge cannon sounds,
— Bro. Michael, Teresa, she pulled my hair out.
— Bro. Michael, she snatched my pen first.
Obviously the North and the South did not reconcile, but
continued to intensify the war. The teacher decided to intervene,
— Stop. That’s enough!
As a result, both fighting sides were punished with the
same and special punishment. Each had to write 100 lines of the sentence, “I
will behave well in my class.” The teacher “suggested” both had to take the
papers home to ask for parents’ signatures. The next day both had to show the
teacher the papers with parents’ signatures… No wonder Teresa, a blond girl of
mixed race, was crying while writing the first few lines. Seeing the tears
rolling down her face, the teacher thought of forgetting the punishment, but
dared not.
The two strategies, “Three strikes, you’re out” and
“Writing sentence with signature,” showed immediately their effectiveness, for
discipline was restored entirely in eight classes within only one week. Classes
were so quiet that one could hear the flying sounds of the flies. When
discipline was restored, the teacher had an opportunity to talk about dreams to
the Eighth Grade students,
— In the future what would you like to become?
Most girl students shared the same dream,
— I would like to become a singer like Whitney Houston.
For boys, Michael Jordan, the famous basket ball star,
was a huge idol.
The teacher “tested the water,”
— Why don’t you dream of becoming surgeons studying at
Stanford, or lawyers graduating from Harvard?
The teacher was very careful in choosing his words,
— Or dream of becoming…the president of the US…
Well, the class suddenly became so quiet that one could
hear a pin drop. All the brown eyes started rolling as they wondered if the
teacher had unexpectedly become mentally ill. A student raised his hand. He
said immediately,
— That will never happen…
— Why not? Everything in life is possible….
The student, normally quite well behaved, for the first
time interrupted his teacher,
— Because I am black…
The unexpected statement from an Afro-American student
virtually created the flow of cold air running along the teacher’s spinal cord
causing him to swallow saliva and to become dumbfounded. Obviously the stench
of the past was not dissolved but rather kept haunting people up to now. The
teacher was speechless as if he had been hit directly on his face.
Another incident happened with a girl of the Seventh
Grade on that morning. She did not put on cosmetic powder or look at herself in
the mirror anymore. Her hair was still braided with shiny oil, but her face
appeared quite pale, her eyes were lethargical as from lack of sleep. During
class hours, she lowered her face on the desk. Being cautious that she might be
sick and also suspicious that she was playing a new game in class, the teacher
quickly stepped down to her desk,
— You... What happened?
She did not reply, still closing her eyes. The teacher
continued with a stern face,
— If you don’t sit straight up, I will surely invite you
to stand by the door of the class. And you don’t have to study anymore.
This time though
her eyes were still shut, she opened her mouth with a shattering cry,
— I’m hungry!
What a strange sound to the ears! In this country,
becoming a millionaire is difficult, but being hungry is even more difficult.
At any given moment one can find a few eggs in the refrigerator. If feeling
hungry, one can boil the eggs, peeling off the shell, eating the rest with
pepper and salt. The remaining hot water can be poured into a bowl of instant
noodles. Very delicious! It is American. People might suffer from obesity. No
one could suffer from hunger. Well, that is true, but the reality of life is
different, for the teacher remembered the student’s mother, whose fingertips
were heavily stained with nicotine; who often picked up her daughter very late.
The school Social worker had informed the teacher that this lady willingly
exchanged her daughter’s food stamps for packs of cigarettes and weeds. Seeing
what happened to his student and recalling what the Social worker said caused
the teacher’s body to shiver.
Immediately the teacher sent the student to the Social
office of the school, so they could send her to the cafeteria for a combination
meal of last night’s dinner and this morning’s breakfast.
Life in the school continued to flow with another
incident relating to a student of the First Grade, who raised his hand asking
for a permission to go to the toilet. The teacher nodded his head saying,
— Yup, yup!
The student corrected the teacher right at the spot,
— My mother taught me it is not polite to say, “Yup,
yup.” You should say “Yes.”
It was the teacher’s turn to scratch his head as if he
had a whole battalion of lice on his scalp. Today the school encountered the
family. The teacher tried to recall if this morning he ate some salty fish that
caused the tip of his tongue to stumble.
It was the same First Grade student, who corrected the
teacher in class. His mother telephoned the school office asking to have a
meeting with the yellow skinned Asian teacher,
— My son received a letter F in the recent exam. I
disagreed with that.
The teacher
replied in a careful voice,
— Would you please tell me what in the exam made you
disagree?
— The day before the exam, I taught my son to study very
carefully.
The mother began raising her voice a bit,
— I leave home for work very early in the morning. A
single mom with a son. I, I go to bed early. But, that night, I stayed up very
late to teach my son. I was exhausted, but my son’s grade was more important.
But, you, you gave him a letter F.
The teacher breathed in deeply in an attempt to keep
calm,
— Yes, I understand. But all the five questions of the
exam actually came from ten questions that I wrote on the paper with all the
answers. Before the exam day, I reviewed them all in class. And then you also
said the night before you had taught him…
— Yes, what you said is correct. I taught my son all ten
questions very carefully the night before.
The teacher pointed to the student’s exam paper, stating
his conclusion,
— Thank you for assisting me to teach him. But, I am very
sorry for I have no choice. Please, look at the exam paper. He selected all
wrong answers for the multiple choice exam.
The lady stood up,
— Don’t point your finger at my face. I never allow
anybody to do something like that to me. I will go to the Principal’s office
right now. I promise I will not let it go...
“Oh, gosh! What can I do now?” The teacher talked to
himself. But still he had to be fair with the other students and himself. He
showed the woman to the door,
— Yes, good day...
Late that afternoon the teacher kept sighing while having
a late dinner; his face was downcast. He was emotionally exhausted, truly
exhausted. The teacher thought about giving everything up, returning to Silicon
Valley to get married, that’s it. The night fell. He was lying in bed. He could
see Indianapolis snow by the window. Oh Bụt, where are you now?
The next day, the Afro-American Principal gently told
him,
— If possible, let the student redo the exam.
Yes, if the boss had said so, the teacher took the advice
from the superior. The teacher let his student retake the exam, the same
questions. This time, the mother was also present in the classroom. This time
he selected all correct answers, A+.
Once the local news printed in headlines, and the radio
and TV broadcast the trial of a Twelfth Grade teacher in Indiana who was
accused by his students of sexual harassment. The teacher recalled during
breaks his classmates in Catholic Theological Union often got together in
cafeteria for cups of coffee. On one occasion, reacting to sexual scandals among
clergy, one student said half joking, half serious, “Remember, today, while
sitting in a room, if you see a kid wandering into the room, you’d better stand
up, and run fast.” Well, being careful eliminates headaches. Our ancestor’s
proverb is always accurate.
The local news caused the teacher to remember the
students of Kindergarten, the First, and the Second Grades, who were as
innocent as angels. Whenever they saw the teacher during recess hours, they all
rushed to him, pleading for hugs. Watching the news on TV reminded the teacher
of his own situation, the reality and the unique culture of the Afro-American.
The teacher asked the Principal for her advice. The Principal said,
— When the students from Afro-American communities,
particularly the little students raising their hands asking for hugs, we can
respond to their request, for we don’t want to hurt their feelings. But we, as
teachers, never initiate that kind of gesture.
His life of teaching Religion at St. Rita’s Middle School
continued to flow just like water under the bridge. On sunny days, the teacher
walked to school. On rainy days, he carried an umbrella to classes. On winter
days, the teacher put on a sweater. On summer days, he wore a short sleeve
shirt. In all four seasons the teacher continued receiving phone calls from the
parents for many different complaints; challenged by the Seventh and the Eighth
Grade students who got taller and taller everyday; complained about by his
colleagues, for the Religion teacher did not show up in the classroom on time…
At the weekend, the Afro-American priest, the
Superintendent of St. Rita’s School took the teacher to downtown Indianapolis
for Gumbo, a special food of the Afro-American community, very similar to pig
intestine porridge of the Vietnamese American. The Superintendent rolled his
eyes, seeing the teacher enjoying the food so much that he actually emptied the
bowl of Gumbo. In turn when the teacher had a chance, he bought goat-blood in a
Vietnamese town for the Superintendent. The boss asked, “What is it?” The
teacher confidently said, “Vietnamese Pizza.” The boss ate the goat-blood dish
with some classes of red wine Shiraz and bánh đa (Vietnamese thin rice cakes).
The teacher also sat there enjoying the moment with the boss.
Having worked in an Afro-American community for half of
the year, the teacher mimicked Afro-American men by piercing his ear. Seeing
his left ear pierced, the Superintendent commended him,
— You’re really inculturated hah…
“Here” is a blessing, nevertheless, “there” is perhaps
not. The news that the teacher had a ring on his left ear in Indianapolis
eventually arrived in Chicago. As a result, there was a time when the teacher
had to face some unpleasant moments with the authorities in Chicago because of
his ear ring.
Life continued. Only one more week to go, then the school
year would be over. That afternoon the secretary of the school informed the
teacher that a parent wanted to see him in the school office. The teacher
raised his eyebrows, unable to anticipate what would be waiting for him.
Preparing himself mentally for a new battle, the teacher reluctantly entered
the office. The woman stood up to introduce herself,
— Good afternoon, Bro. Michael. I am the mother of Thomas
Smith.
The teacher remembered him, the student of the Eighth
Grade. He had a younger brother in the Seventh Grade. He seldom spoke up, but
studied hard, always received the highest score in class exams. He was also the
student who had once disagreed with his teacher about the dream of becoming the
President of the US. Looking at the woman’s face, the teacher politely nodded
his head,
— Good afternoon, ma’m. What can I do for you?
Both eyes of the woman were suddenly filled with tears,
— You don’t know. You have some impact on my children.
Very often while having dinner, they both keep talking about you. Last week
Thomas said he would like to receive baptism. He begged me to come here, asking
you to be his godfather.
The teacher quietly sat on the chair, but his heart was
stirring filling up with heavenly joy. Oh you, the Afro-American. Thank you,
for on that Sunday morning, in St. Rita’s Church, crowded with the faithful,
the teacher had became the godfather of an Afro-American godson. The godfather,
standing in the sanctuary, held the baptismal candle for his godson and
witnessed the first drops of the water pouring on the boy’s forehead. Baptism,
oh baptism! Godfather and godson were exactly the same height.
Summer eventually arrived. School in Indiana ended. The
teacher returned to Chicago to put on his graduation gown and to receive his
first missionary assignment in Melbourne, “Down Under,” more than ten thousand
miles journey away.
On December 8, 2008, the teacher returned to the US for
home leave. He also returned to St. Rita’s. That day was a Sunday. The teacher
attended Sunday mass. Having heard the news of his visit to the ghetto, some
former students of the Seventh and Eighth Grades also came to the church “fighting”
among themselves for a seat on the same pew with their former Religion teacher.
His godson was also among them with a warm and bright smile. He whispered into
the teacher’s ear,
— Daddy, I am preparing myself for the entry exam in
Stanford.
On January 20, 2009, the teacher was in Chicago to
witness the historical moment on TV. The Senator Barack Obama solemnly took the
oaths of the 44th President of the United States of America. The dream for an
Afro-American man to become the President of the US was so big that it was
absent in the historical speech “I Have A Dream,” delivered by Dr. Martin
Luther King in Washington in August 28, 1965. Nevertheless, from 1963 to 2009,
nearly 46 years later, an American with his wife and two daughters, all Afro-American
descendants, have set their feet on the red carpet that rolled up to the doors
of the world famous White House.
Watching the Inauguration, the teacher thought of you,
the Afro-Americans, the many students whom the teacher had met and taught at St.
Elizabeth’s and St. Rita’s. The teacher also thought of his godson.
Dear all, why not dream? Dream high, dream much, and
dream huge. Because all dreams shall eventually become reality. The most
important thing is that we dare to have dreams.
□ Michael Nguyen SVD
[1] Mán and Mường are the two names of the Indigenous
people in Vietnam.
[2] God’s name in the Vietnamese culture
[3] All the names in this essay except the name of the
author, Michael, are not real.
Comments
Post a Comment